De wet regelt de verkoop van kunstwerken in overheidseigendom. Als overheden belangrijke kunst willen afstoten, moeten ze eerst advies inwinnen bij een commissie van deskundigen. Volgens de fondsen, waaronder de Vereniging Rembrandt, het Prins Bernhard Cultuurfonds en het VSB Fonds, schiet de wet echter tekort.

Zo geldt voor de Staat, provincies en gemeenten een verplichting om bekend te maken wanneer ze iets uit de collectie willen verkopen. Die verplichting geldt niet voor waterschappen of universiteiten, zeggen de fondsen. Ze noemen als voorbeeld de collectie van het Allard Pierson Museum, die eigendom is van de Universiteit van Amsterdam.

Ook richt de wet zich volgens de fondsen vooral op de bescherming van kunst „van nationaal belang”, en niet op lokaal of regionaal belangrijke kunst. „Deze kunst lijkt nu onbeschermd te zijn.” Verder is er geen laagdrempelige manier om de voorgenomen verkoop van kunst aan te kaarten bij de bestuursrechter.

Door marktdenken en bezuinigingen vrezen de fondsen dat bijvoorbeeld gemeenten bij financiële problemen iets uit de kunstcollectie ten gelde willen maken. „Die gedachte speelt wel degelijk”, zegt directeur Fusien Bijl de Vroe van de Vereniging Rembrandt. „In die gevallen moet er een wettelijke basis zijn om kunst te beschermen. Als er geen wet is, kun je hem ook niet overtreden.”

Al enkele keren leidde de (voorgenomen) verkoop van openbare kunst tot ophef. In 2011 verkocht Museum Gouda het schilderij ‘The Schoolboys’ van Marlene Dumas om een faillissement af te wenden. Het Wereldmuseum in Rotterdam wilde de Afrikacollectie verkopen om bezuinigingen het hoofd te bieden. Net als in deze gevallen zijn vaak gemeenten de daadwerkelijke eigenaar, en niet de musea.