Het Institut für Zeitgeschichte (IfZ) in München vindt dat het tijd is voor een nieuwe versie, maar dan wel met wetenschappelijk onderbouwde kritiek en kanttekeningen.

„Er is vrijwel geen boek dat met zo veel mythen is omgeven, dat zo veel afschuw en angst opwekt, en ook nog een aura van geheimen om zich heen heeft. Zolang dat taboe blijft bestaan, kunnen mensen er flink aan verdienen”, aldus het Duitse instituut.

Het IfZ is al jaren bezig met de heruitgave en heeft daarvoor bergen kritiek gekregen. Het instituut wil het boek in eigen beheer uitgeven, dus daar kan niemand een stokje voor steken. Op 31 december verloopt het auteursrecht dat de Duitse deelstaat Beieren op het oorspronkelijke werk van Hitler had. Met het copyright in de hand kon Beieren tot nu toe herdruk blokkeren.

Het Nederlandse instituut voor holocauststudies NIOD is niet tegen een heruitgave van ”Mein Kampf”. Onderzoeker Erik Somers zei eerder: „Ik ben er niet voor dat het voor een weggeefprijs in de winkel komt te liggen, maar een geannoteerde uitgave met een historische verantwoording vind ik een goed plan.”

En dat is precies wat het IfZ van plan is: een boek uitgeven dat „een serieus tegenwicht biedt tegen de ongefilterde verspreiding van Hitlers propaganda en leugens.” Met behulp van vormgeving moet bij elk hoofdstuk duidelijk worden hoe selectief Hitler de werkelijkheid waarnam en hoeveel halve waarheden hij verkondigde.

Het IfZ is niet de enige die het verlopen van het auteursrecht aangrijpt om ”Mein Kampf” te herdrukken. Het Duitse theatergezelschap Rimini Protokoll staat dit najaar op de planken met een voorstelling over dit omstreden werk. Volgens de artiesten is het boek juist daarom zo populair omdat het verboden.

Het verbod op ”Mein Kampf” is met de komst van internet toch al ernstig aan het wankelen geraakt. Met een paar muisklikken valt het boek te bestellen. Het is ook niet zeldzaam: in de tijd van Hitler zijn er miljoenen exemplaren van gedrukt. Stelletjes die in de nazitijd gingen trouwen, kregen ”Mein Kampf” cadeau. Er zijn tal van vertalingen, ook in het Nederlands.

Het bezitten of uitlenen van het boek is in Duitsland en Nederland ook niet verboden. Maar het verhandelen kan niet. Artikel 137 van het Wetboek van Strafrecht verbiedt het verspreiden van voorwerpen waarin uitingen zijn vervat die een groep mensen (onder andere op grond van godsdienst) discrimineren. Maar de rechter heeft daar de afgelopen tien jaar mild over geoordeeld: nog eind vorig jaar werd een Amsterdamse galeriehouder die antiquarische exemplaren van ”Mein Kampf” verkocht, vrij­gesproken. Zijn doel was immers niet haat zaaien.

„Verbieden is niet meer van deze tijd”, aldus historicus en onderzoeker Gerard Groeneveld. „Voor antisemitisme hoef je een echt onleesbaar werk als ”Mein Kampf” niet te lezen. Want het is weinig meer dan de minst gelezen bestseller aller tijden.”