Jarenlang was Rusland een sterk groeiende afzetmarkt voor Nederlandse sierteeltproducten. Russen houden van bloemen en zelf telen ze die nauwelijks. Op feestdagen, zoals de internationale vrouwendag (begin maart), gedenkdagen maar ook gewoon op een verjaardag of aan het begin van het nieuwe schooljaar: bloemen horen er bij. En de Russische consument is bereid er fors voor te betalen. Toen president Poetin vorig jaar zijn veelbesproken boycot van westerse landbouwproducten instelde –een reactie op westerse sancties vanwege het Russische optreden in buurland Oekraïne– liet hij de bloemen dan ook wijselijk buiten schot. Maar nu Nederland de internationale druk opvoert om de schuldigen van het neerhalen van vlucht MH17 voor de rechter te krijgen, bijt de Russische beer opnieuw van zich af.

De laatste jaren loopt de waarde van de Nederlandse sierteeltexport naar Rusland terug. In de eerste helft van dit jaar ging het om 102 miljoen euro, een kwart minder dan in dezelfde periode vorig jaar. In de eerste helft van 2013 kocht Rusland nog voor 150 miljoen euro aan bloemen en planten uit Nederland. Vooral de ingeklapte waarde van de roebel en de achteruitgang van de Russische economie, waardoor consumenten minder te besteden hebben, zijn debet aan die daling. Maar toch, de Russische markt is voor sommige gewassen heel belangrijk. Zo is meer dan de helft van de chrysanten die in Nederland worden geteeld voor Rusland bestemd, evenals pakweg 30 procent van de rozen.

Twee weken geleden zouden de Russische autoriteiten ongewenste beestjes hebben gevonden op bloemen die in Nederland zijn gekweekt. Daarom eist het land nu een extra inspectie aan de Russische grens. Nederlandse exporteurs vrezen dat ze daardoor minder bestellingen krijgen. Gisteren werden de eerste vrachtwagens met bloemen uit ons land al aangehouden aan de grens tussen Wit-Rusland en Rusland. De bestellingen van afgelopen weekend zijn nog onderweg. De brancheorganisatie van Nederlandse groothandelaren in bloemen en planten VGB vreest vertragingen, waardoor de kwaliteit van de bloemen achteruit dreigt te gaan. Als Russische importeurs bestellingen afzeggen, lijdt de sector onherroepelijk schade.

Een beestje dat de Russen gemakkelijk kunnen tegenkomen is de Californische trips, een insect dat in veel landen voorkomt. Al jaren doen de Russen bij tijd en wijle moeilijk over die trips, maar meestal waait dat snel weer over. Nu zou dat, gezien de toegenomen internationale spanningen, wel eens anders kunnen zijn.

Volgens bloemenveiling FloraHolland staat de Nederlandse sierteeltsector er om bekend schone en gezonde producten te leveren. „Dit sluit echter nooit voor 100 procent uit dat er toch wat wordt gevonden.” Met name in de zomer is trips in sommige gewassen een groot probleem, meldt de veiling. Soms worden ook de biologische bestrijders, die tegenwoordig worden toegepast in bloemenkassen, verward met schadelijke insecten. „Ondanks deze problemen nemen wij de klachten vanuit Rusland serieus en zoeken we naar oplossingen.”

De VGB bevestigt dat. „De klant is koning”, verwoordt directeur Robert Roodenburg. Samen met boeren- en tuindersorganisatie LTO, FloraHolland, het ministerie van Economische Zaken en Wageningse onderzoeksinstituten probeert de VGB de export naar Rusland op lange termijn veilig te stellen. En eerder dan maar weer naar de gifspuit grijpen, wordt daarbij gezocht naar technische oplossingen om beestjes na de oogst van de bloemen te verwijderen.