Commentaar: Rusland isoleert zich door uitspreken van veto
De hele wereld wist eigenlijk al van tevoren dat Rusland zijn veto zou uitspreken over de oprichting van een speciaal VN-tribunaal dat de daders van het neerhalen van vlucht MH17 moet berechten. Toch was het woensdag een schokkend moment.
Schokkend voor de nabestaanden die hun hoop op een eerlijke berechting van de misdadigers in ieder geval op de korte termijn in rook zagen opgaan. Als er ooit een proces komt, dan zal dat nog heel lang duren. Want al zijn de mogelijkheden voor een rechtszaak nog niet helemaal uitgeput, elke andere rechtbank mist het brede, door de internationale gemeenschap gesteunde draagvlak dat een VN-tribunaal kenmerkt.
Bovendien is nog maar de vraag of een dergelijk proces daadwerkelijk zal leiden tot het aanpakken van de schuldigen. Wat als rechters onomstotelijk vaststellen dat de Russen de raket hebben afgeschoten, en Moskou weigert zo’n rechterlijke uitspraak te erkennen? Dan is er nog steeds niet veel bereikt.
De Russen stellen zich op het standpunt dat Russische onderdanen alleen in Rusland berecht worden. Dat standpunt roept wrevel op. Maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de Amerikanen ook altijd die lijn volgen. Het Russische standpunt is dus niet uniek.
Probleem is dat Rusland met het veto, woensdag in de VN-Veiligheidsraad, de al langer aanwezige verdenking voedt dat het iets te verbergen heeft, of –sterker– dat het vooraf weet niet zonder kleerscheuren uit zo’n proces te komen. Immers, de volkswijsheid is: Wie zich niet wil verantwoorden, heeft iets te verbergen.
Laat helder zijn: nog steeds is niet onomstotelijk vastgesteld dat vlucht MH17 door Russen is neergehaald. Er zijn wel aanwijzingen in die richting, maar sluitend bewijs is er niet. Een juridische procedure zou helderheid kunnen verschaffen. Dat heeft Rusland nu geblokkeerd.
Door het uitspreken van een tegenstem is Rusland in een isolement terechtgekomen. Opvallend bij de stemming in de Veiligheidsraad was namelijk dat geen enkel lid van de raad het Russisch veto steunde. Elf landen stemden voor, drie onthielden zich van stemming. Zelfs China, dat de laatste tijd nadrukkelijk probeert een beter contact met Moskou te krijgen, wees het plan niet radicaal af. Dat Russische isolement in de Veiligheidsraad staat niet op zichzelf. Het wordt ook zichtbaar op andere terreinen. Zoals in de handel, waar Moskou en het Westen elkaar met boycotmaatregelen het leven zuur maken.
De ramp met de MH17 ligt nog maar één jaar achter ons. In de eerste dagen was er wereldwijd ontzetting. Even leek de wereld zich te verenigen in medeleven. Ook Poetin betuigde zijn deelneming en deed premier Rutte de toezegging om mee te werken aan het opsporen van de daders.
Inmiddels bestaat er diepe verdeeldheid tussen Rusland en het Westen. De internationale verhoudingen verharden zich steeds meer. Daarbij komt Moskou steeds meer alleen te staan. Dat is gevaarlijk. Een kat in het nauw kan immers rare sprongen maken.
