„Lachen, gieren, brullen”, was het in de jonge jaren van Jolanda van Vugt. De uitbaatster van café De Vier Linden in Den Hout wijst naar het veld voor haar: de brink. Dorpelingen spreken van de heuvel. „’s Avonds zaten we op de heuvel te kletsen. Er was leven in de tent.”

De saamhorigheid van weleer in Den Hout (gemeente Oosterhout, nabij Breda) ging teloor, vindt ze. „Mensen zijn meer op zichzelf. Onze kinderen van 15 en 18 zitten liever boven op hun kamer achter de computer dan dat ze zich op de heuvel laten zien.”

De brink is een flinke, drie­hoekige lap grond midden in het 1100 zielen tellende kerkdorp. Op een van de hoeken staat een Christusbeeld. Bijzonder is dat het terrein in het bezit is van omwonenden, georganiseerd in de vereniging van eigenaren (vve) Houtse Heuvel. De brink ligt iets hoger dan het omringende land, maar dat is lastig te zien. In vroeger tijden werd hier het vee bijeengedreven. Verdienden een halve eeuw geleden zo’n honderd boeren hun brood in Den Hout, nu telt het dorp nog zo’n vijf agrariërs.

Prijzig

Kun je bij het monopolyspel met Brink/Ons Dorp geen deuk in een pakje boter slaan vanwege de beperkte opbrengsten, in ‘ons dorp’ Den Hout ligt dat anders. Veel huizen, zoals woonboerderijen, zijn prijzig. In het verleden was Den Hout tamelijk welvarend.

De brink telt zo’n 250 bomen, merendeels eiken en kastanjes. In een dierenparkje steekt een nieuwsgierige lama de kop boven een hek. „Dit is een brink met karakter; al zouden ze het terrein hier wel op kunnen knappen”, zegt een 67-jarige fietser uit Gorinchem, uitblazend op een bankje.

Steek ’m in je zak, de wandwijsheid boven de toog in dorpshuis Den Brink: ”Het geluk van slagen is volhouden, moed en geduld”.

Onder toeziend oog van „zzp’er in de zorg” Miriam van Loon (45) versiert een verstandelijk beperkte man buiten een doos. Doordeweeks kunnen enkele mensen met een beperking in het dorpshuis aan de slag. „Ze doen bijvoorbeeld de afwas, sorteren flessen, vouwen theedoeken of zetten stoelen klaar. Ook bakken we taarten op bestelling.”

Aan de brink torent de monu­mentale, rooms-katholieke St.-Corneliuskerk boven het dorp uit. Op het pleintje voor het bedehuis staat een wit Christusbeeld. ”Komt allen tot Mij”, staat erop.

Hart

Ook in Den Hout sloeg de secularisatie toe. Volgend jaar wordt de Corneliuskerk onttrokken aan de eredienst. Menige dorpeling moet er niet aan denken dat de kerk tegen de vlakte gaat. „Dan zou ons dorp z’n hart kwijt­raken”, zegt Van Loon.

Dat Den Hout in de nabije toekomst is verstoken van bijvoorbeeld eucharistievieringen, gaat Cees Joosen (62) aan het hart. „Het boek ”Hoe God verdween uit Jorwerd” van Geert Mak, over onder meer de ontkerkelijking in een Fries dorp, is een-op-een toepasbaar op Den Hout”, klinkt het in de woonkamer van Joosen, ook bekend als de ‘burge­meester’ van Den Hout, vanwege zijn betrokkenheid bij onder meer het Oranjecomité en Dorpsblad Den Hout. „Het is jammer, maar begrijpelijk dat onze kerk wordt onttrokken aan de eredienst. Op zondag komen er ongeveer nog dertig mensen. Ook hier nam de ontkerkelijking een hoge vlucht. Ik snap dat het bisdom van Breda, waar de kerk onder valt, kerken wil sluiten.”

Samen met andere dorpelingen zit Joosen in een actiegroep die sloop dan wel verloedering van het bedehuis wil voorkomen. „Van de provincie Noord-Brabant kregen we 20.000 euro voor onder­zoek naar eventueel toekomstig gebruik van de kerk. We willen er geen disco, maar denken aan culturele evenementen.”

Vrijwilligers

Dat de saamhorigheid in Den Hout afbrokkelt, bestrijdt hij. „Bij de organisatie van festiviteiten op de heuvel, zoals Paaspop en de jaarmarkt met Hemelvaart, zijn honderden vrijwilligers betrokken. Tientallen dertigers organiseren jaarlijks de steprace Rotterdam-Den Hout. Dorpelingen komen met de step van Rotterdam naar Den Hout. Zestig kilometer puur op beenkracht.”

Onder elke aflevering in deze veertien­delige serie staat een vraag. Het antwoord is te vinden in het artikel. Verzamel de gevraagde letters. Door de veertien letters te mixen, ontstaat een spreekwoord. Bij de laatste aflevering en op internet staan de inzendmogelijkheden. Onder de goede inzenders worden vijf spellenpakketten verloot.

Hoe heet de vrouw die vroeger op de heuvel zat te kletsen? Noteer de laatste letter van haar achternaam. 


zomerserie Monopoly

Dit is het tweede deel in een serie over het tachtigjarig bestaan van het bordspel monopoly.