Dat stelt Raymond Gradus, hoogleraar bestuur en economie van de publieke sector (VU) tegenover deze krant. Volgens de econoom, die tot voor kort directeur was van het wetenschappelijk bureau van het CDA, baseert Europa zich geheel ten onrechte „op aanbevelingen van bijna 10 jaar geleden.” Volgens Gradus is er inmiddels echter „een boekenkast vol” onderzoek verschenen waaruit blijkt dat de koopzondag niets oplevert. „Algemeen aanvaard is dat het economisch voordeel nihil is en er slechts sprake is van een omzetverschuiving van het klein- naar het grootbedrijf.”

Want waar het grootbedrijf vaak wél van zondagsopening weet te profiteren, pakt een verruiming van de zondagsopening nadelig uit voor kleinere winkeliers. „Als zij meer uren open moeten, stijgen hun kosten, terwijl de eigenaren van grote winkels hun kosten als percentage van de omzet met ruimere openingstijden juist kunnen verlagen. Het kleinere familiebedrijf wordt zo dus de dupe”, stelt Gradus.

De hoogleraar vindt het een veeg teken dat Europa met deze maatregel ingrijpt in een bevoegdheid die voorheen bij de lidstaten lag. „Dit druist in tegen het subsidiariteitsbeginsel. Bovendien is in Europa het beeld rond koopzondagen divers. In Duitsland is men zeer terughoudend, maar ook in Nederland zijn er nog steeds veel gemeenten die op zondag de winkels gesloten houden. En hoewel in Zuid-Europese landen in toeristische gebieden de winkels op zondag vaak wel open zijn, is men in niet-toeristische gebieden veel terughoudender.”

Daarbij spelen volgens Gradus verschillende overwegingen een rol. „Vanuit levensbeschouwelijke opzicht is de koopzondag een ondermijning van de zondag als dag voor religieuze bezinning.” Maar ook vanuit sociale en culturele invalshoeken zijn er volop argumenten tegen. „Zo ondermijnt de koopzondag een gemeenschappelijke vrije dag voor familie en verenigingen. Omgekeerd beschermt een beperking van de koopzondag zelfstandigen en werknemers tegen excessieve werkdruk en garandeert het personeelsleden één vaste dag waarop de werkgever geen beroep op hen kan doen.”

Anders dan vaak wordt aangenomen, mogen daarom zelfs in Angelsaksische landen winkels niet ongelimiteerd op zondag open. Gradus: „In Engeland en Wales mogen winkels groter dan 280 m2 maar beperkt open, terwijl het midden- en kleinbedrijf, dat geen beperkingen kent, zo dus een concurrentievoordeeltje ten opzichte van het grootbedrijf. Dus waar men elders in Europa wél culturele en sociale afwegingen eerbiedigt, ontbreekt de ratio om voor de Grieken een uitzondering te maken.”

Ook SGP-Kamerlid Dijkgraaf noemt de dwang vanuit Brussel om de Griekse winkels op zondag te openen „onbegrijpelijk en onacceptabel” Hij wil donderdag, tijdens een debat in de Tweede Kamer over het Griekse akkoord het kabinet vragen dit deel van het akkoord te schrappen. „Het is al uiterst triest dat de regeringsleiders over de Griekse kwestie op zondag vergaderden. Daar rust geen zegen op. Zéker niet als je op die zondag de rust op andere zondagen afbreekt. Economisch werkt dat niet en al helemaal niet voor kleine ondernemers. Maar eerst en vooral is de zondag een zegenrijke instelling die God ons gegeven heeft om Hem te dienen en te prijzen. Op die dag moeten we niet werken, maar kerken.”