Donderdag was het een jaar geleden dat de OV-chipkaart definitief werd ingevoerd door de NS. Per 
9 juli 2014 was het papieren kaartje verleden tijd. Maar hoe prettig in het gebruik is de OV-chipkaart eigenlijk?

Bij een reis over uitsluitend een NS-traject gaat er weinig mis. Inchecken voordat je instapt en na het uitstappen in de rij om op het station van bestemming weer uit te checken. De rijen wachtenden bij een paal die met name tijdens de spitsuren ontstaan, zijn inmiddels een vertrouwd beeld.

Anders wordt het als er onderweg een overstap gemaakt moet worden van de ene vervoerder naar de andere. Per vervoerder begint en eindigt een nieuwe reis. Dan kan het aantal keren in- en uitchecken per dag al snel oplopen tot boven de tien. Dat euvel was ruimschoots te voorzien voordat op 9 juli 2014 de kaart ingevoerd zou worden.

Toch heeft geen enkele vervoerder zich ook maar iets gelegen laten liggen aan dit hinderlijke en onnodige in- en uitchecken. Vergelijk het met een reiziger die op Schiphol een tussenlanding maakt en wacht op een aansluiting van een andere maatschappij. Ga eerst terug naar af: check uzelf en uw bagage uit en daarna opnieuw in. Op Nederlandse stations is dit de realiteit van alledag.

Dat er bij dit in- en uitchecken fouten worden gemaakt, is onvermijdelijk. De verbaasde en benauwde gezichtsuitdrukkingen in een trein spreken boekdelen. Conducteurs proberen reizigers met een vrije reisdag vaak nog wel behulpzaam te zijn door bij een tussenstop de vrije reisdag te activeren. Soms met wel vijf kaarten tegelijk. Kennelijk is het dus toch te ingewikkeld.

De staatssecretaris moest eraan te pas komen om de vervoerders te dwingen uiterlijk in december 2016 een bruikbare oplossing voor die overstap te presenteren. Kennelijk hebben vervoerders helemaal geen haast. Toenmalig president-directeur Huges van NS zei kort na 9 juli 2014 al dat die extra incheck bij een verandering van treinvervoerder als eerste zou moeten verdwijnen.

Buitenlanders

Het tijdstip van 9.00 uur, waarna er op een voordeelurenkaart met korting gereisd mag worden, zorgt ook voor irritatie. Tegenwoordig kan op de meter nauwkeurig apparatuur op de maan of Mars worden neergezet. De OV-chipkaart is echter niet in staat om te bedenken dat een reiziger die om 8.10 met een voordeelurenkaart incheckt in Groningen op weg naar Rotterdam, bij Zwolle in aanmerking komt voor gereduceerd tarief. Het is bekend dat reizigers in Zwolle de trein verlaten om uit te checken en op voordeeltarief weer in te checken. Uitermate hinderlijk om meer geld aan een treinreis kwijt te zijn dan strikt noodzakelijk is alleen omdat de systemen niet te koppelen zouden zijn.

Als laatste de gastvrijheid van Nederland tegenover buitenlanders die met de trein reizen. Plaatsvervangende schaamte kreeg ik toen ik met een groep buitenlanders na een excursie op station Delft stond en er werd gezegd dat er alleen met een handvol muntgeld betaald kon worden. De automaat accepteerde de creditcards niet en een loket is er in Delft niet meer. Een „handvol” muntgeld was wel drie keer 38 euro voor een enkele reis Delft-Lelystad.

De gekozen oplossing was om eerst één persoon naar Den Haag Centraal te laten reizen, om daar de kaartjes te kopen voor Delft-Lelystad. Vervolgens uit Den Haag weer terug om vanuit Delft met elkaar naar Lelystad te reizen. Omslachtig en duur. Gij zult reizen tegen het allerduurste tarief: welkom!

Deze bijverschijnselen waren al lang en breed bekend voor 9 juli 2014. Waarom heeft niemand de hand opgestoken om dit eerst afdoende op te lossen alvorens de kaart op grote schaal verplicht in te voeren?

De auteur woont in Zuidhorn en reist maandelijks ca. 6500 kilometer per trein.