„Bijbel blijft dicht in debat over genade en vrijheid”
AMSTERDAM. Er wordt in de theologie en de kerk vaak heftig gediscussieerd over de verhouding tussen genade en vrijheid, maar de Bijbel blijft daarbij vaak dicht, stelt de Maleisische voorganger dr. Sze Sze Chiew. „In de Bijbel ontmoeten we de soevereine en almachtige God Die ons eenvoudig vraagt Hem te vertrouwen en te gehoorzamen.”
Dr. Chiew promoveerde vorige week dinsdag aan de Vrije Universiteit –bij prof. dr. C. van der Kooi en prof. dr. G. van den Brink– op de verhouding tussen Gods voorwetenschap en menselijke vrijheid. Ze deed dit aan de hand van het begrip ”middenkennis”, dat bedacht is door de Spaanse jezuïet Luis de Molina (1535-1600). Om recht te doen aan zowel Gods soevereiniteit als de menselijke vrijheid stelde De Molina dat God de wereld zo beschikt heeft dat mensen in vrijheid God kunnen dienen zonder dat dit ten koste gaat van Gods almacht.
De promovenda vergeleek de zienswijze van De Molina met die van de gereformeerde theoloog Herman Bavinck (1854-1921) en de Amerikaanse christenapologeet William Lane Craig (1949). Bavinck verwierp de middenkennis omdat die een gebied accepteert dat buiten het bereik van de wil van God omgaat. Craig gaat een stukje mee in De Molona’s denken wanneer hij Gods soevereiniteit en creatuurlijke vrijheid met elkaar verbindt.
Dr. Chiew zelf heeft er weinig goede woorden voor. In haar proefschrift ”You Know It Completely. The Concept of Middle Knowledge and Biblical Interpretation in Luis de Molina, Herman Bavinck and William Lane Craig” zet ze uiteen dat middenkennis strijdt met Gods soevereiniteit. Ze analyseert vooral de Bijbelse gegevens van Psalm 139:3-5, Jesaja 41:23 en 48:5, Hebreeën 4:13 en Johannes 14:29. „Daar zien we God in Zijn soevereiniteit, macht en bevrijdende aanwezigheid naar voren komen. De Bijbel is niet geïnteresseerd in een theoretische afbakening van Gods vrijheid tegenover die van de mens maar laat zien dat de mens in een persoonlijke relatie met God treedt. God is een almachtige en liefhebbende God Die er niet op uit is om ons te verwoesten maar om ons tot geloof en vertrouwen in Hem te brengen. Wanneer de Bijbel spreekt over Gods kennis, dan onderstreept hij niet hoeveel God weet maar dat Hij genadig wil zijn. Alleen een gezamenlijk lezen van de Bijbel kan een einde maken aan de eeuwenlang durende theoretische discussies over deze kwestie.”
Dr. Chiew (1972) is evangelisch voorganger in Maleisië en docent aan het Malaysia Bible Seminary in Kuala Lumpur. Na vijf jaar studieverblijf in Grand Rapids (VS) vertrekt ze weer naar haar geboorteland, waar ze haar oude werk weer oppakt. Op Schiphol –tijdens een tussenstop– vertelt ze hoe ze uitziet naar het werk dat haar wacht. De van oorsprong Chinese vrouw gaat voor in een gemeente die elke zondag 10.000 bezoekers krijgt, verspreid over vijf verschillende diensten.
Maleisië is een land dat voor 60 procent uit moslims bestaat. Negen procent van de bevolking is christen. „Officieel bestaat er vrijheid van godsdienst, maar in de praktijk is het verboden om te evangeliseren. Wel mag ik een getuigenis geven als iemand mij hiernaar vraagt.”
Hoe Gods kennis en de menselijke vrijheid zich tot elkaar verhouden, is voor dr. Chiew niet slechts een theoretische discussie maar uiterst relevant in een land dat gestempeld wordt door de islam. „In Maleisië hoor je vaak: „Als God of Allah het zo beschikt.” Ik geloof in de lijn van Augustinus en Calvijn dat alles is gepredestineerd, maar moslims hangen vaak een deterministisch Godsgeloof aan. Zij menen een persoonlijke relatie met Allah te hebben maar zekerheid kennen ze niet. Dat de mens ook een verantwoordelijkheid heeft, weten zij niet. Daarvoor kan mijn proefschrift mogelijk iets betekenen.”
