Het was gisteren precies 152 jaar geleden dat, op 1 juli 1863, in onder meer Suriname en de Nederlandse Antillen de slavernij werd verboden. Middelburg speelde in de zeventiende en de achttiende eeuw een grote rol in de internationale, trans-Atlantische slavenhandel.

Voorafgaand aan de kranslegging hielden burgemeester H. Bergmann van Middelburg en gedeputeerde B. de Reu toespraken, waarin zij erbij stilstonden dat veel van de ruim duizend monumentale panden in Middelburg destijds zijn gebouwd met geld dat in de slavenhandel werd verdiend.

„De geschiedenis van Middelburg is er niet alleen een van roem, glorie, gouden tijden en schoonheid. Het slavernijverleden van de stad is een zwarte bladzijde”, zei burgemeester Bergmann. „Daarom vieren we nu niet alleen feest vanwege de afschaffing van de slavernij, maar herdenken we ook de slachtoffers en staan we erbij stil dat de pijn die de slavernij veroorzaakte ook vandaag nog voelbaar is.”

Koffie

De Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) organiseerde de slavenhandel vanuit de Sint-
Jorisdoelen aan de Balans, waar de MCC-bestuurders zetelden. Aan dit plein stonden ook het boekhoudkantoor van de compagnie en het hoofdpakhuis waarin de MCC uit slavernij voortgekomen producten zoals koffie, tabak en suiker opsloeg en veilde.

Het ligt dan ook voor de hand dat het Slavernijmonument op de Balans staat, zegt voorzitter Ferdinand Ralf van de Stichting Monument Middelburg, die ijverde voor de komst van het gedenkteken. „Hier aan de Balans bevond zich het machtscentrum van de MCC”, aldus Ralf.

Naast de MCC hielden zo’n tien reders uit het naburige Vlissingen zich met de slavenhandel bezig, weet gemeentearchivaris van Vlissingen Ad Tramper. „Maar de aandacht gaat vooral uit naar de MCC, omdat alleen haar archieven bewaard zijn gebleven. Vlissingers zaten er even dik in.” Zo’n 300.000 West-Afrikanen hebben de gezamenlijke Zeeuwse reders in de zeventiende en de achttiende eeuw naar Noord- en Zuid-Amerika vervoerd, waar ze als slaaf of slavin werden verhandeld.

Normaal

Tramper vindt wel dat we naar ons slavernijverleden moeten kijken „door de ogen van toen en niet door de ogen van nu.” „Er zijn verschillende perioden in de geschiedenis waar we nu anders tegen aankijken. Uit veel historische documenten blijkt dat slavenhandel in die dagen normaal werd gevonden en nauwelijks op weerstand stuitte.”

Dinsdagavond werd bij het Middelburgse monument de jaarlijkse wake gehouden voor de slaven die naamloos zijn gestorven en aan wie na hun dood eertijds op geen enkele manier eer is betoond. Aan de wake namen spontaan 23 studenten van de summerschool van het Roosevelt University College in Middelburg deel. De jongeren, afkomstig uit alle delen van de wereld, gingen in een kring om het Slavernij­monument zitten.

Het Slavernijmonument in Middelburg is op 2 juli 2005 onthuld.

Protest tegen Zwarte Piet bij jaarlijkse herdenking slavernij

AMSTERDAM (ANP). Enkele sprekers grepen de jaarlijkse herdenking van het slavernijverleden in Amsterdam gisteren aan om te protesteren tegen Zwarte Piet. „Ik verzet me tegen de jaarlijkse vernedering en belediging van zwarte mensen tijdens het sinterklaasfeest”, zei cultureel-maatschappelijk ondernemer Kunta Rincho.

Omringd door andere demonstranten riep hij op tot een „geweldloos, vreedzaam en luidruchtig protest” in de aanloop naar en tijdens de officiële intocht van Sinterklaas in Meppel eind dit jaar. „We beginnen vandaag onze campagne om een einde te maken aan racisme tijdens het sinterklaasfeest. Wij wachten al 152 jaar op gerechtigheid en respect.”

Bij het nationaal slavernijmonument in het Amsterdamse Oosterpark werd gisteren herdacht dat de slavernij 152 jaar geleden is afgeschaft in de Nederlandse koloniën in de West. Vicepremier Asscher en burgemeester Van der Laan waren hierbij aanwezig. Van der Laan riep ertoe op niet een een-op-een verbinding te leggen tussen de slavernij en Zwarte Piet.

Asscher zei tijdens de emotionele herdenking de gevoelens van de zwarte gemeenschap te begrijpen. „Hoelang het ook geleden is, we mogen nooit vergeten hoeveel er geleden is. Maar kwam er toen ook een einde aan het achterlijke denken dat hier achter zat? Nee, helaas. We zien dat racisme niet uit de samenleving is verdwenen. We moeten in gesprek blijven en elkaar blijven ontmoeten.”