Lastig te zeggen, aldus kerkrechtadvocaat mr. Bart Bouter: „Grondrechten zoals godsdienstvrijheid, vrijheid van vereniging en vrijheid van meningsuiting spelen allemaal een rol.”

„De islam is heidens, de islam is satanisch, de islam is een leer die voortkomt uit de hel”, zou de Noord-Ierse dr. James McConnell (78) gezegd hebben. „Een bijzondere manier om de leer van een godsdienst aan de kaak te stellen”, reageert Bouter. „Dit zijn nogal uitspraken.” Bouter, die zich als advocaat bij Janssens Den Boef Advocaten in Houten onder meer bezighoudt met kerkrecht en grondrechten, signaleert dat felle uitspraken over de islam in de samenleving vaak voor verontwaardiging zorgen. „Denk aan PVV-leider Wilders. Nu is de situatie van een predikant niet direct te vergelijken met die van een politicus, maar er gelden voor beiden grondrechten. Voor de predikant gelden onder meer de godsdienstvrijheid en vrijheid van vereniging. Mensen hebben het recht hun godsdienst te belijden in gemeenschap met anderen, bijvoorbeeld in het kerkgebouw. En dan is er nog de vrijheid van meningsuiting die de godsdienstvrijheid kan versterken.”

Met name de vrijheid van meningsuiting heeft vaak tot problemen geleid. Uit uitspraken van de Hoge Raad en het gerechtshof over predikanten bleek dat de context waarin iets is gezegd en de bedoeling van een uiting een belangrijke rol spelen. „Nadat een predikant in zijn gebed tijdens een dienst in bepaalde woorden uitspraken deed over een gemeentelid dat zich wilde uitschrijven, oordeelde de rechter dat de predikant rekening had moeten houden met de persoonlijke levenssfeer van het gemeentelid, juist ook omdat deze vanaf het begin duidelijk was over hoe hij het zag. Volgens hem was zijn uitschrijving geen breuk met God en Zijn gebod. Dit toont aan dat je altijd te maken hebt met de rechten van andere mensen en groepen. Dat moet je je als predikant bewust zijn. Wees zorgvuldig.”

Omdat preken tegenwoordig vaak op internet terug te luisteren zijn, worden steeds meer zaken binnen de kerk openbaar voor iedereen. Predikanten moeten volgens Bouter beseffen dat dingen die ze zeggen ineens op straat kunnen liggen. „Je mag natuurlijk geen uitlatingen doen die strafbaar zijn en je mag niet onrechtmatig handelen. Maar verder moet een predikant er ook op letten dat zijn preken écht preken zijn. Dat je dingen zegt in een bepaalde context om te voorkomen dat je gepakt wordt op een losse flodder. Zorg dat je je bij het uitleggen van fundamentele kwesties baseert op de Bijbel, op de belijdenis.”

Dat laatste kan ook in het voordeel van de Noord-Ierse predikant zijn, denkt Bouter. „Als ik het nieuws over deze kwestie lees, zie ik dat de predikant zegt dat hij de leer van de islam aan de kaak heeft gesteld. Zijn uitspraken deed hij dus in een bredere context. Die context is mij niet bekend, maar kan echt van belang zijn. En ik ken het Angelsaksische recht niet, dus dat maakt het lastig om verder iets over deze zaak te zeggen.”