De SGP-fracties en de lokale partijen in Werkendam en Aalburg hebben geschokt gereageerd op de brief die Gedeputeerde Staten op 9 juni aan de gemeenten stuurden. „Het lijkt wel of er een trein voortdavert die amper meer te stoppen is”, zegt Meijboom, fractieleider van de SGP in Werkendam.

Gedeputeerde Staten (GS) laten de drie gemeenten in het Land van Heusden en Altena weten dat ze de analyse van Veerman onderschrijven, die wijst op de ambtelijke kwetsbaarheid van de gemeenten, de falende samenwerkingsinitiatieven én het gebrek aan urgentiebesef om de perspectieven van de gemeenten te verkennen.

Eind 2014 gaven provincie en gemeenten oud-minister Veerman de opdracht een rapport met aanbevelingen te schrijven over de bestuurlijke toekomst in het Land van Heusden en Altena. De conclusies van Veerman liegen er niet om en worden onderschreven door GS. „Met Veerman komen wij tot de conclusie dat het aan voldoende bestuurskracht en heldere visie ontbreekt om toekomstbestendig te zijn”, schrijft het provinciebestuur.

Om de fusiedatum van 1 januari 2019 te halen, moeten de gemeenten al voor 1 oktober 2015 een stappenplan voor de herindeling rond hebben. Ondanks die eis –ook in 2016 en 2017 worden deadlines voor tussentijdse stappen gesteld– is de provincie niet direct van plan het initiatief van de gemeenten over te nemen.

Meijboom zegt verbijsterd te zijn door de provinciale „dadendrang.” „Linksom of rechtsom: het doel is gewoon fusie. Tijdens zijn eerste bezoek liet commissaris van de Koning Van de Donk weten dat er geen enkele drang zou worden uitgevoerd en dat dit proces van ‘onderop’ moest opkomen. Nu wordt de druk opgevoerd. De uitkomst staat vast. Jammer.” De SGP’er stelt dat zijn partij niet bij voorbaat tegen fusie is. „Maar de meerwaarde moet worden aangetoond. Misschien dat onze gemeente op den duur te klein wordt, nu is dat zeker niet het geval. Bovendien bestaan er tussen de gemeenten nogal wat verschillen. Wij willen de garantie dat de identiteit van de kernen wordt gewaarborgd.”

De Werkendamse raad pleit daarom unaniem voor aanvullend onderzoek. Lokaalbelang –met zeven zetels de grootste partij in de raad– is zo mogelijk nog feller gekant tegen de voorgenomen fusie dan de SGP. Fractieleider Dokman was gisteren niet bereikbaar voor commentaar, maar liet zich eerder in niet mis te verstande bewoordingen uit over het rapport: „Veel verbaal geweld, maar ik mis iedere onderbouwing om te fuseren.” De Werkendamse oppositie, ChristenUnie en Progressief Altena, zijn voor herindeling, coalitiepartij CDA vervult een tussenpositie.

De gemeenteraad van Woudrichem is eensgezind vóór fusie. „We zijn blij met de uitlatingen van GS”, zegt fractieleidster Van Ooijen van het CDA, de grootste partij. „Ons ideaal is één Altena. Als kleine gemeente zijn we te kwetsbaar, er komen te veel taken op ons af. Ik hoop dat we het proces vanaf nu als gemeenten samen oppakken en er geen druk van boven nodig is.”

Maar ook in Aalburg voelt men weinig voor een fusie. Volgens SGP-voorman Vlaander is de meerderheid van de Aalburgse politiek nog altijd tegen herindeling. Hij heeft eveneens weinig waardering voor de brief van GS en het advies van Veerman. „Ik zet mijn vraagtekens bij het onderzoek. Het hangt van losse flodders en vreemde veronderstellingen aan elkaar. Men vraagt van ons dingen die we nu al volop doen. We werken als drie gemeenten steeds meer samen, we helpen elkaar waar nodig en hebben veel contacten met gemeenten in West-Brabant en de Dongemondgemeenten.”

Hij is niet bang voor provinciale druk. „De provincie zegt steeds dat de herindeling van onderop moet komen. Als twee van de drie gemeenten tegen zijn, krabben ze zich nog weleens achter de oren.”