Bij christelijke basisschool De Bron in Lunteren is het woensdagmorgen even na halfacht drukker dan normaal op woensdagmorgen. ”Stembureau”, staat er met grote zwarte blokletters op een wit bord. De rode pijl onder de tekst is eigenlijk overbodig. Op drie vragen wil de gemeente Ede een ”ja” of een ”nee” van zijn inwoners. Moet de gemeente het mogelijk maken dat alle winkels op zon- en feestdagen open kunnen? Moet de gemeente het mogelijk maken dat supermarkten en bouwmarkten op zon- en feestdagen open kunnen? Of moet de gemeente alleen de winkels in Ede-centrum toestaan dat winkels op zondag hun deuren kunnen openen?

Albert Schuurman (43) is een van de eerste Lunterenaren die hebben gestemd. Hij heeft drie keer ”nee” aangekruist. „De kleine ondernemer mag van zondagsopenstelling niet de dupe mag worden”, licht hij zijn tegenstem toe. „Zij zitten niet op een 24 uurseconomie te wachten en ik ook niet.” Schuurman hoopt dat een meerderheid net als hij stemt en dat de gemeente hieraan gehoor heeft. „Als de politici verstandig zijn, luisteren ze naar de bevolking.”

Over de uitkomst van het referendum valt op voorhand nog niet veel te zeggen, weet D66-fractievoorzitter Salim, die rond 8.15 uur bij het gemeentehuis in Ede arriveert. „Ik kom net bij het station vandaan. Veel treinreizigers behoren tot onze achterban. Ik heb niet zozeer campagne gevoerd alswel opgeroepen om naar de stembus te komen. Vanmiddag doe ik dat weer.”

Een volksraadpleging staat of valt met de opkomst, vindt Salim. Voor een zinvol referendum moet minimaal 30 procent naar de stembus komen. Als hieraan wordt voldaan, kan de gemeente eigenlijk niet om de uitslag heen, aldus de D66-voorman. Zijn partij zal dan in elk geval de uitslag accepteren. „Wij als D66 maken ons al vanaf de oprichting sterk voor meer democratie. Ook als de meerderheid tegenstemt, accepteren wij dat.”

Edenaar Klok heeft geen aansporing van Salim nodig. „Ik heb zojuist drie keer ”ja” ingevuld. Waarom? Er moet wat te doen zijn op zondag. Een tweede Staphorst lijkt me helemaal niets. Bovendien kan Ede niet achterblijven bij andere grote gemeenten.”

In Dorpscentrum De Spil in Harskamp hebben rond 9.00 uur 55 mensen gestemd. Een oudere vrouw heeft drie keer ”nee” aangekruist. „Rust in de tent is belangrijk. Neem de supermarkten. Moeten al die kinderen dan zondag gaan werken? Ik ben daar niet voor, want het brengt onrust in de gezinnen.” Ook het echtpaar Van den Berg stemt „natuurlijk tegen.” De hele discussie vinden ze „onzin.” „Is zes dagen boodschappen doen niet genoeg?” Ze verwachten niet dat hun stem er veel toe doet. „In Harskamp zullen de winkels zondag wel dichtblijven, maar in Ede-centrum mogen ze natuurlijk open. Dat hebben ze op het gemeentehuis allang besloten.”