Kerk, kinderen en armoede. Dat is het thema van de inspiratiedag die Kerk in Actie, de diaconale organisatie van de Protestantse Kerk in Nederland, zaterdag in Houten organiseert. De Graaf is een van de sprekers vanwege haar persoonlijke ervaringen met het onderwerp.

De financiële problemen begonnen toen haar man in 2008 vanwege spierdystrofie thuis kwam te zitten. „Hij deed een opleiding voor gehandicaptenbegeleider, waarvoor hij een leerlingensalaris van twintig uur ontving. Zijn uitkering bestond uit 70 procent van zijn laatst verdiende inkomen.”

De jaren daarna lukte het hem niet meer om volledig aan de slag te gaan. Temeer omdat artsen in 2010 vaststelden dat hij autisme had. Hij ontvangt nu een arbeidsongeschiktheidsuitkering (WIA). Carla werkt twintig uur als receptioniste bij het Dominicanenklooster in Zwolle. Het gezin moet rondkomen van 1330 euro per maand.

De Graaf vindt het „vooral voor de kinderen” moeilijk dat ze leven van een minimuminkomen. „Kleren krijg ik of koop ik bij de kringloopwinkel. Die van vijf, zeven en negen accepteren dit nog. De oudste van twaalf begint hier moeite mee te krijgen. Zijn medeleerlingen hebben vrijwel allemaal een eigen telefoon en lopen in nieuwe kleren.”

In maart had het gezin geen geld voor een knipbeurt voor de kinderen. „We moesten wachten op de kinderbijslag. Dan staan de jongens ’s ochtends heel lang voor de spiegel om hun haar in fatsoen te brengen. Ze willen niet dat anderen erachter komen dat er geen geld is voor de kapper.”

Macaroni

De kinderen zitten niet op zwemles of sportclub. Ze gaan niet op vakantie en een dagje naar een dierentuin of een pretpark met het gezin is te duur. De Graaf: „De kinderen mopperen daar nooit over, gelukkig. We hebben een grote moestuin in de buurt. Het is een uitje voor de kinderen om daar naartoe te gaan. Ook een gratis speeltuin bezoeken of voetballen in een park vinden ze leuk.”

Aan de steun van haar kerkenraad –het gezin is lid van de gereformeerde kerk vrijgemaakt in Zwolle– valt nog wel wat te verbeteren, vindt De Graaf. „Er zijn goede initiatieven, zoals de zomergift en de kerstgift, maar er wordt nauwelijks gevraagd wat wij nodig hebben. De diaconie beslist dat voor ons. Dat betekent dat we in december een kerstpakket krijgen met onder andere koffie en een pak macaroni. Goed bedoeld, maar dat zijn nou juist de producten die we zelf al in huis hebben.”

„Vraag altijd aan minima waarmee je hen kunt helpen en beslis dat niet voor hen”, luidt haar advies aan de bezoekers van de inspiratiedag. Ook raadt ze mensen aan om niet gelijk met een oordeel of advies te komen. „Ik krijg bijvoorbeeld vaak te horen dat ik maar meer moet gaan werken. Ik kies er bewust voor om dat niet te doen vanwege mijn gezin. Met dergelijke adviezen kan ik dus niet veel.”

Geen winterjas

Ineke Bakker, directeur van Stek, de diaconale organisatie van de protestantse gemeente in Den Haag, en spreekster op de inspiratiedag, komt regelmatig in aanraking met kinderen die in armoede leven. In de hofstad groeien ruim 22.000 kinderen op in een huishouden met een minimuminkomen, 21 procent van alle kinderen in de gemeente.

Bakker: „Een broertje en zusje droegen toen het vroor geen winterjas. „Wij hebben geen last van de kou, hoor”, zeiden ze tegen een medewerkster van ons. Een meisje kwam in de winter op balletschoentjes naar school. Die had haar moeder voor 1 euro bij de Wibra gekocht.”

Opgroeien in armoede heeft grote impact op een kind, stelt Bakker. „Kinderen van mensen met een minimuminkomen eten vaak structureel te weinig en te ongezond. Dat tast de intellectuele ontwikkeling aan. Ze kampen in veel gevallen met sociale problemen. Ze nemen minder snel een vriendje mee naar huis, moeten dikwijls de schijn ophouden en hebben thuis regelmatig te maken met ruzies over geld.”

Ook heeft het invloed op de maatschappelijke participatie. „Kinderen die opgroeien in armoede zitten minder vaak op een sportvereniging, doen minder aan cultuur en muziek, gaan soms niet mee op schoolreisje of op vakantie. Ze staan letterlijk aan de zijlijn. Sommige kinderen worden hierdoor heel zelfredzaam, andere stil en teruggetrokken en zelfs depressief.”

In buurthuis De Kinderwinkel organiseert Stek al twintig jaar, samen met de protestantse wijkgemeente Marcuskerk, na schooltijd en in vakanties activiteiten voor kinderen en tieners van minima en hun ouders. „Wij willen kinderen die het thuis niet breed hebben een veilige plek bieden waar ze hun verhaal kwijt kunnen en plezier beleven.”

Bezoekers van de inspiratiedag wil ze bewust maken van de nood van gezinnen die van een minimuminkomen moeten rondkomen. „Voorkom dat mensen zich afhankelijk voelen. In Den Haag speelt een diaken van de welgestelde Kloosterkerk op 5 decem-
ber voor sinterklaas. Hij komt bij arme gezinnen in de Schilders-
wijk op bezoek en brengt cadeautjes. Een mooi initiatief. Diakenen worden zich bewust van de nood in hun stad. En de mensen met een minimuminkomen voelen zich niet afhankelijk van de kerk.”

Klik hier voor meer informatie over de inspiratiedag.