‘Sultan’ Erdogan niet meer onaantastbaar
ANKARA (ANP). Bij verkiezingen gaat het de partij van de Turkse president, de partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (AK-partij), al jaren voor de wind, maar zondag staat de absolute meerderheid op het spel. Kort nadat de AK het politieke toneel had betreden in een vrijwel failliet Turkije, werd zij bij de parlementsverkiezingen in 2002 meteen de grootste partij. Negen verkiezingen en referenda later lijkt de AK-partij nog steeds fit genoeg voor nog een overwinning bij de verkiezingen voor de 550 zetels van de volksvertegenwoordiging.
Maar AK-oprichter en feitelijk leider van de partij, president Recep Tayyip Erdogan, kan er nu niet meer op rekenen dat hij zoals gebruikelijk een ruime meerderheid behaalt. Dat komt voor hem uiterst ongelegen, want hij wil nu een grote meerderheid om zonder parlementair tegensputteren een republiek te vestigen waar de president het voor het zeggen heeft.
Toen hij van 2003 tot 2014 premier was, trok hij de economie met spectaculaire groeicijfers uit het moeras, joeg de generaals uit de politiek en maakte serieus werk van toenadering tot de Koerdische minderheid die naar schatting bijna 20 procent van de 75 miljoen Turken vormt. Erdogans hervormingsdrang is nu gericht op de functie die hij heeft. Die is nu nog ceremonieel. In zijn eigen ogen blijft hij dan als president nog heel lang de baas. Hij illustreert dat alvast met steeds meer autoritaire trekjes en megalomane bouwprojecten.
Maar of hij zijn staatshervorming kan voltooien, is volgens peilingen erg onzeker. Daarin verliest zondag de AK uiteindelijk de meerderheid en moet ze coalitiepartners vinden. Dat is lastig voor een partij die al dertien jaar alleen regeert. De economische glorietijd van Erdogans regering lijkt voorbij met geringe groei, hoge werkloosheid en een munteenheid, de lira, die in twee jaar tijd 40 procent van zijn waarde verloor. De glans van Erdogans regeerperiode is er voor een aantal kiezers af. Bovendien gaan de autoritaire trekjes gepaard met vervolging en dwarsbomen van journalisten en media. Voorts is Erdogans droom vervlogen om Turkije weer een rol in de regio te laten spelen als het Ottomaanse Rijk in het verleden. Zijn buitenlands beleid is een drama geworden.
De ‘Erdogan-moeheid’ kan een zege opleveren voor de nieuwe links-radicale partij HDP (Democratische Volkspartij). Als die pro-Koerdische partij de kiesdrempel van 10 procent haalt, veranderen de verhoudingen ingrijpend. De HDP zou meer dan met meer dan zestig zetels in de Kamer komen en dat zou vooral ten koste gaan van AK-zetels. Dat zij er nu nog 311.