In het juninummer van Theologia Reformata dat deze week verschijnt reflecteert dr. Van Spanje op „mogelijke winstpunten” van de beoogde Gereformeeerde Theologische Universiteit (GTU) voor de theologiebeoefening.

Op 26 maart besloot de generale synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) om groen licht te geven voor de oprichting van een Gereformeerde Theologische Universiteit (GTU). Drie ‘partners’ spraken de intentie uit mee te willen doen: de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA) van de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Theologische Universiteit Kampen (TUK) van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Nederlands Gereformeerde Predikantenopleiding (NGP). Tegelijk noemde de synode het een „noodzakelijke voorwaarde” dat de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland en/of het Hersteld Hervormd Seminarie in Amsterdam „met inachtneming van hun mogelijkheden een substantiële bijdrage” aan de GTU leveren.

Dr. Van Spanje geeft aan zich niet te willen mengen „in allerlei kwesties rondom de bestuurlijke besluitvorming van de Gereformeerde Bond en al helemaal niet in die van het Hersteld Hervormd Seminarie”. Wel zou hij het mooi vinden als de bond, „nu of in de nabije toekomst, op de een of andere manier mogelijkheden ziet om aan te haken bij de beoogde GTU, ook omdat er nogal wat studenten uit de Gereformeerde Bond aan de TUA studeren.”

In zijn bijdrage in Theologia Reformata noemt dr. Van Spanje drie winstpunten van de beoogde universiteit voor de theologiebeoefening.

Een interkerkelijk instituut of universiteit waarbij participerende kerken hun eigen identiteit behouden, kan een uitstekende leeromgeving voor theologiestudenten bieden, stelt dr. Van Spanje. „Uit ervaring weet ik, dat een interkerkelijke universiteit met een belijdend karakter en met behoud van de eigen identiteit van participerende kerken theologiestudenten op een verrassende manier kan verrijken. (…) Partners/studenten brengen binnen een dergelijk concept niet alleen iets in, maar zij ontvangen ook veel. Een ‘dicht-bij-huis-voorbeeld’ van het feit dat een dergelijke samenwerking wederzijds verrijkend kan zijn, is de reeds bestaande gezamenlijke onderzoeksgroep waaraan theologen en (oud-)promovendi van de TUK, TUA en NGP deelnemen.”

In de tweede plaats noemt dr. Van Spanje „een specifiek theologisch-inhoudelijk winstpunt”. De generale synode van de CGK heeft aangegeven, dat in de zogeheten preambule van de GTU de ”coördinaten van de gereformeerde Schriftbeschouwing” worden opgenomen. Dr. Van Spanje: „Uiteraard hebben de bedoelde ”coördinaten van de gereformeerde Schriftbeschouwing” betrekking op het schriftgezag, oftewel de doordenking van de hermeneutiek. Niet alleen theologische instellingen doen er goed aan om hun visie hieromtrent helder te beschrijven, ook is een hermeneutische bezinning sowieso noodzakelijk voor de hele theologie – ongeacht waar en door wie deze wordt beoefend. En dan versta ik hier onder ‘hermeneutiek’ niet alleen de systematische doordenking van exegetische methoden en vooronderstellingen, maar ook de doordenking van de vraag op welke manier het gezaghebbend Woord relevant is voor latere bijbellezers.”

Dr. Van Spanje bepleit voor een hermeneutische bezinning „om het exegetische proces de juiste richting te geven”. „Heldere formuleringen dienen de gereformeerde theologiebeoefening. Op zijn minst maken heldere hermeneutische formuleringen inzichtelijk waarom bepaalde theologische uitspraken al dan niet worden gedaan. Voor de gereformeerde theologie ligt er een voortdurende uitdaging en opdracht om de hermeneutiek zodanig te (blijven) formuleren, dat deze in overeenstemming met de Schrift zelf is. ‘Sacra Scriptura sui ipsius interpres’ blijft immers onze grondregel.”

Als derde winstpunt wijst dr. Van Spanje op de internationale dimensie. Hij constateert dat de (gereformeerde) theologiebeoefening op vele plaatsen elders in de wereld méér bloeit dan bij ons. Dr. Van Spanje: „Toch blijkt de Nederlandse theologieoefening nog steeds enige aandacht van buitenlandse studenten en theologen te trekken, hoewel Nederland ook uiterst geseculariseerd en postmodern is met een marginale plaats voor de kerk. Deze aandacht is ook wel te begrijpen, mede gezien de prominente plaats die de Nederlandse gereformeerde theologiebeoefening in de voorbije kerkgeschiedenis heeft ingenomen. Als ons in het verleden zoveel is toevertrouwd, is het dan ook niet onze verantwoordelijkheid om dit alles trouw te bewaren en zo mogelijk zelfs verder uit te werken? Zou een Gereformeerde Theologische Universiteit op Nederlandse bodem ook buiten de landsgrenzen niet kunnen worden uitgelegd als een extra en serieuze poging de vitality of Reformed Theology weer eens te onderstrepen? Zo’n Nederlands signaal zou elders in de global village weleens zomaar kunnen worden gezegend of in dankbaarheid worden ontvangen.”

Lees ook in Digibron

Theologie voor de toekomst – interview met prof. dr. H. G. L. Peels (Reformatorisch Dagblad, 02-04-2015)

Groen licht voor theologische universiteit (Reformatorisch Dagblad, 27-03-2015)