Pollack en Rosta, beiden verbonden aan de universiteit van Münster, publiceren woensdag het boek ”Religion in der Moderne. Ein internationaler Vergleich” waarin de resultaten van hun onderzoek zijn gebundeld. Naar eigen zeggen is het „een van de meest omvangrijke wetenschappelijke onderzoeken naar religieuze trends.”

De wetenschappers komen tot de conclusie dat religie niet alleen het resultaat is van „individuele voorliefdes, neigingen en ervaringen”, maar ook sterk wordt beïnvloed door de sociale factoren.

Sociale factoren die de „levendigheid van religie” negatief beïnvloeden, zijn onder meer een hoog welvaartsniveau, een groot aanbod van vrijetijds- en ontspanningsmogelijkheden en een hoge mate van individualisering. „Hoe meer waarde mensen hechten aan autonomie, levensgenot en zelfontplooiing, hoe groter de afstand wordt tot de kerk.”

Pollack en Rosta betogen verder dat, in tegenstelling tot wat nogal eens wordt beweerd, een grote diversiteit aan wereldbeschouwingen in een samenleving religie in het algemeen geen goed doet. Hoe homogener een samenleving is, hoe belangrijker de rol van religie.

Als religie nauw verweven is met het politieke, nationale en economische leven heeft dat een positief effect op de duurzaamheid ervan, stellen de onderzoekers. Zij noemen de Verenigde Staten als voorbeeld. Tegelijk schuilt hierin een gevaar: religieuze minderheden kunnen in zo’n situatie op kosten van de meerderheid zichzelf in de kijker spelen.

De onderzoekers nemen ook de situatie in Nederland onder de loep. Zij concluderen dat religie zich in Nederland in een „vrije val” bevindt. Als oorzaak hiervoor wijzen ze onder meer op de overdracht van taken van de kerk naar de overheid. Daarmee is de invloed van de kerk op het onderwijs en de zorg afgenomen en de samenleving geseculariseerd.