Soms kan één persoon het schoonheidsideaal voor de eerstkomende honderd jaar veranderen. Tot 1920 was een blanke huid een teken van rijkdom: welgestelden bleven binnen, terwijl boeren buiten het werk deden.

Alles werd anders nadat modeontwerpster Coco Chanel dat jaar terugkeerde van vakantie. Ineens was het hip om bruin te zijn. Later werd het zelfs een statussymbool. Wie bruin was, liet zien dat hij geld had voor vakantie.

„Dankzij Chanel is de diep gewortelde associatie tussen een gebruinde huid en gezondheid ontstaan”, zegt dermatoloog Bibi van Montfrans van het VU Medisch Centrum.

„Maar voor blanke mensen bestaat ”gezond bruin” helemaal niet. Het geeft huidveroudering en een grotere kans op huidkanker. Juist in deze tijd, waarin veel mensen gezond eten en veel sporten, zou echt bruin worden er niet meer bij moeten horen.”

Op de hoogte

Dat doet het wel. Het schoonheidsideaal wint het nog vaak van het verstand. Uit wereldwijd onderzoek blijkt dat 55 procent van de studenten gebruikmaakt van de zonnebank. Van Montfrans: „Van deze jongeren is 80 procent op de hoogte van de risico’s. Voor hen vormen die dus geen reden om de zonnebank te mijden. Ze nemen heel bewust het risico; de drang naar een gebruind lichaam is te groot. Hetzelfde geldt uiteraard voor zonnen in de openlucht; die risico’s zijn gelijk.”

Reclamespotjes helpen daarbij niet altijd mee. Drie jaar geleden laaide er een discussie op over een commercial van H&M waarbij een bikini door een wel heel bruin model werd gepresenteerd.

Huidkankerepidemie

Van Montfrans constateert dat de laatste jaren vaak wat blankere modellen worden gebruikt. „Dat helpt ons enorm. Het schoonheidsideaal kan alleen in kleine stapjes veranderen, modellen hebben daar een grote invloed op. En door zelf te laten zien dat er echt een huidkankerepidemie is, hopen we een gedragsverandering teweeg te brengen. Elk jaar krijgen 6 tot 9 procent meer Nederlanders ermee te maken, vorig jaar 53.000.”

Om het bewustzijn te vergroten, organiseren klinieken op 30 mei de –inmiddels overal volgeboekte– nationale huidkankerdag. Is het de bedoeling dat we in Nederland, net als veel Aziaten, de zon dan maar volledig mijden?

Zeker niet, zegt Van Montfrans. „In Azië wordt nog de associatie met landarbeiders gemaakt, zoals wij die vroeger hadden. Het gaat erom dat je met mate van de zon geniet. Er zitten ook goede kanten aan de zon. Iedereen heeft baat bij vitamine D, bovendien komen er onder de zon endorfinen vrij in het lichaam, waardoor mensen zich gelukkiger voelen. De zon geeft een goed humeur, dus we moeten zeker niet binnen blijven zitten. Maar veel mensen hebben moeite om een goede balans te vinden. Ze beseffen onvoldoende dat uv-straling niets met gezond bruin te maken heeft.”