blikt terug op het asieldebat in de Tweede Kamer, vorige week. Volgens haar is het nog steeds niet duidelijk waarom minister Verdonk niet ruimhartiger besliste over de schrijnende situaties waarin veel asielzoekers verkeren. Zonder overdrijving kan de afgelopen week wel ”de week van het asielbeleid” genoemd worden. Op maandag was het overleg van de Tweede Kamer met minister Rita Verdonk over haar terugkeernotitie. Velen hebben in de afgelopen weken nog eens duidelijk gemaakt dat naar hun mening een veel te kleine groep in aanmerking komt voor een pardon. Een belangrijke vraag is, ook na het overleg, nog steeds niet beantwoord:Waarom heeft de minister niet ruimhartiger beslist over die bijna 10.000 schrijnende situaties die haar zijn voorgelegd? De minister sprak goede woorden over alle zaken waar ze rekening mee had gehouden in de beoordeling van de zaken, maar haar daden spreken een andere taal. Voor ieder die zich heeft ingespannen voor een ruimhartiger beleid is het niet te begrijpen hoe het kan dat zo weinig mensen op grond van een schrijnende situatie een verblijfsvergunning hebben gekregen. Het debat in de Tweede Kamer lijkt voorlopig afgelopen, maar de maatschappelijke onrust zal voortduren.

Emoties

Waarom roept het asielbeleid zo veel emoties op en waarom zijn ook veel Nederlandse burgers zo begaan met het lot van vreemdelingen in ons land? Er is meer aan de hand dan alleen het meevoelen met mensen die al zo lang in ons land zijn. De mailbox van de ChristenUnie wordt overspoeld met mails van mensen die aandacht vragen voor hun eigen moeilijke situatie of voor de moeilijke situatie van iemand uit hun omgeving. Die mails gaan vaak over regels in het vreemdelingen- en asielrecht waar op zichzelf wel wat voor te zeggen is, maar die in de praktijk te vaak bijzonder onredelijk uitpakken. Mails van Nederlanders die met een afgewezen asielzoeker getrouwd zijn, afgewezen asielzoekers die wel in Nederland mogen blijven, maar geen onderdak hebben. Maar ook verschillende mails van Nederlandse zendelingen die niet een jaar lang naar Nederland terug kunnen met hun buitenlandse echtgenoot.

In bijna al die mails klinkt een toon van verbijstering door: hoe is het mogelijk dat in ons land zo met mensen wordt omgegaan.

Eritrea

Een Nederlandse vrouw trouwde met een asielzoeker. Zij kregen twee kinderen. De asielaanvraag van haar man werd afgewezen en nu mag hij niet in Nederland blijven. Dat wil zeggen: hij mag alleen blijven als zijn vrouw genoeg verdient én wanneer hij naar zijn land van herkomst reist om zijn papieren in orde te maken. Dat kunnen grote struikelblokken zijn. Niet iedere echtgenoot verdient genoeg. In het bovenstaande geval voldoet de vrouw sinds een aantal maanden niet meer aan het inkomensvereiste. Haar man mag daarom niet bij haar in Nederland blijven, ook al zou hij de reis naar zijn land van herkomst maken om aan de juiste papieren te komen. Wat op zichzelf al lastig genoeg zou zijn.

De redenering van de Nederlandse overheid is dat de vrouw met haar kinderen dan maar met haar man naar zijn land van herkomst moet vertrekken wanneer ze beslist met haar man wil blijven samenwonen. In dit geval zou deze vrouw, geboren en getogen op de Veluwe, met haar kleine kinderen naar Eritrea moeten vertrekken!

Volkomen berooid

Het asielverzoek van een gezin is afgewezen. Ondanks alle pogingen lukt het niet om reispapieren bij de ambassade te krijgen. Daarom willen ze een procedure starten om aan te tonen dat ze buiten hun schuld niet terug kunnen. Om toegelaten te worden tot die procedure moeten vreemdelingenleges worden betaald. Voor een gezin met twee kleine kinderen komen de vreemdelingenleges neer op een bedrag rond de 2000 euro. Dit bedrag moet dus betaald worden voorafgaand aan de procedure waarin de vreemdelingen kunnen aantonen dat zij echt niet terug kunnen. Een ongelooflijk hoog bedrag voor mensen die over het algemeen volkomen berooid zijn. Gedurende deze procedure hebben ze geen recht op opvang. In veel gevallen springen kerkelijke of burgerlijke gemeenten daarom bij. Met geld of met het bieden van onderdak.

Verklaring

Voor al deze regels is een verklaring te geven. Het inkomensvereiste en de eis dat iemand naar zijn land van herkomst moet gaan om zijn papieren in orde te brengen zijn een antwoord op de grote hoeveelheid schijnhuwelijken van een aantal jaren geleden. De hoge leges en het feit dat iemand geen recht op onderdak heeft voorkomen dat ook mensen die best naar hun land kunnen terugkeren toch een ”buitenschuldprocedure” aanspannen, om zo het vertrek uit Nederland nog even uit te stellen.

Maar toch. De goeden moeten hier wel heel erg met de kwaden lijden. Wie regelmatig met asielzoekers te maken heeft, kan het gevoel wel eens bekruipen dat de overheid ervan uitgaat dat elke asielzoeker een bedrieger is die maar zo gauw mogelijk het land moet verlaten.

Ook met het nieuwe terugkeerbeleid van minister Verdonk blijven er asielzoekers die legaal in Nederland verblijven, maar die toch geen recht hebben op onderdak. Mensen die daarom aangewezen zijn op de hulp van hun medemensen, die zich om hen bekommeren. Omdat ze anders op straat staan.

Protest

Het protest tegen de beperktheid van de eenmalige regeling is meer dan een protest tegen de kruideniersmentaliteit van een overheid die zelfs mensen het land wil uitzetten die mede door toedoen van de overheid al jaren in ons land verblijven. Het is ook een oproep om barmhartig om te gaan met diegenen die in ons land een toevlucht zoeken. Wel helder, zonder valse hoop, maar ook barmhartig.

voetnoot (u17(De auteur is lid van de Tweede Kamer voor de ChristenUnie.