Commentaar: Nieuwe fractieleider Klaver is ambitieus
Nog maar 29 jaar en dan al de teugels in handen hebben van een fractie in de Tweede Kamer. Niet eerder lukte dat iemand in de politiek. Jesse Klaver, Kamerlid voor GroenLinks, nam dinsdag de titel ”jongste fractieleider” over van de bekende VVD-coryfee Hans Wiegel, die veertig jaar lang dit predicaat mocht voeren.
Wat moet dat ambitieuze broekje in de politiek? Die vraag werd gesteld toen Klaver in 2010 in de Kamer kwam. De jeugdige parlementariër onderscheidde zich niet door bescheidenheid. Hij stak overal zijn neus in en had over veel een mening. „Je behoeft niet overal iets van te weten, maar je moet wel altijd een mening hebben”, zei hij bij een mediaoptreden. Inderdaad vraagt het politieke ambacht over tal van zaken een standpunt in te nemen. Dat geldt voor elk Kamerlid, maar zeker voor een fractieleider. Daarom is van belang te weten wat Klaver nu wil met zijn partij.
Veel wil hij daar nog niet over zeggen. In algemene bewoordingen zei hij dinsdag de strijd aan te willen gaan met de economisering van de samenleving. In dat kader belooft hij met „gewaagde voorstellen” te komen. Maar dat is het dan ook.
Nu is het doorgaans niet verstandig om als nieuweling direct allerlei grote woorden te spreken of mooie beloftes te doen. Dat moet je ook waarmaken. Als dat niet lukt, word je dat zwaar aanrekend.
Tegelijk is het probleem van GroenLinks dat deze partij nog steeds niet helder weet te maken waar ze voor staat. De partij is een samenvoeging van de communistische CPN, de pacifistische, enigszins anarchistische PSP, de links-confessionele PPR en de evangelische EVP. Sinds de samenvoeging van dit viertal worstelt GroenLinks met haar profiel: uitgesproken links, of toch iets meer naar het midden?
De beste tijd heeft GroenLinks gehad onder Paul Rosenmöller, die ervoor koos links van de PvdA te blijven. Onder hem haalde de partij elf zetels. Zijn opvolger, Femke Halsema, koos voor een meer liberale lijn. Vanaf dat moment daalde het aantal zetels, ook toen de partij onder Van Ojik weer meer links werd.
Verwacht wordt dat Klaver weer iets meer naar het midden zal koersen. Daarmee zal hij proberen kiezers van D66 af te snoepen. Of dat lukt is de vraag.
Niet uitgesloten moet worden dat de jeugdigheid van Klaver op zichzelf een belangrijke factor zal worden voor zijn succes. Jong zijn is een ideaal dat veel mensen aanspreekt. Zelfs ouderen raken daar soms van onder de indruk. In het verleden hebben politici als Wiegel en Nijpels daar ook, tijdelijk, van geprofiteerd. Wie jong is mag ambitie en moed tonen, als die moed maar geen overmoed wordt. Dat laatste is een risico dat Klaver loopt.
Het aantreden van Klaver, die de strijd wil aangaan tegen de economisering van de samenleving, kan voor GroenLinks het begin zijn van een nieuwe opmars. Het thema dat hij aansnijdt, past wel bij de trend in de samenleving. Wanneer hij echter te veel eigenzinnigheid aan de dag legt, loopt hij het gevaar in onbezonnenheid ten onder te gaan. De Duitse staatsman Adenauer zei daarom ooit: „Wie als snotneus de politiek ingaat, eindigt daar zelden als grijsaard.”