Hij herinnerde aan de „onmetelijke schuld” van het Duitse volk. Bergen-Belsen, Buchenwald of Dachau, het zijn symbolen van de politieke, morele, culturele en humanitaire catastrofe veroorzaakt door het Derde Rijk, aldus de president. Termen als verschrikkingen, schande of schuld zijn niet voldoende om de onbegrijpelijke afgrond die Bergen-Belsen was te omschrijven, stelde Gauck.

Hij bedankte de Britse bevrijders van het kamp die op 15 april 1945 de poort van Bergen-Belsen met een tank omver reden. „De Britse soldaten waren de boodschappers van een democratische cultuur die niet op wraak op de vijand uit waren. Ze waren erop uit recht en menselijke waarden ook in Duitsland opnieuw te vestigen.”

Waarschuwende woorden waren er van minister-president Stephan Weil van de deelstaat Nedersaksen en van de voorzitter van het Joods Wereldcongres Ronald Lauder. Beiden spraken over racisme, rechts-extremisme en antisemitisme die de kop weer opsteken. „We mogen dat niet accepteren en over gaan tot de orde van de dag”, aldus Weil.

In Bergen-Belsen stierven tussen 1941 en 1945 naar schatting meer dan 52.000 concentratiekampgevangenen en 20.000 krijgsgevangenen. Alleen al in de laatste drie maanden voor de bevrijding bezweken 35.000 mensen. Onder hen was ook misschien wel het beroemdste slachtoffer van de Holocaust, Anne Frank.