Het decor van het gesprek is een rijtjeshuis in het Alblasserwaardse dorp Giessenburg met daarvoor een veldje narcissen en een brede sloot. Onderwerp zijn gevangenen uit de penitentiaire inrichting –zeg maar de gevangenis– in de stad Dordrecht. Tien jaar geleden zou zo’n gesprek onmogelijk zijn geweest, omdat kerkelijk betrokkenen in het dorp niet wisten wat ze met gevangenen te maken hadden. „Het was een blinde vlek, ook bij mij”, zegt Gerry.

Het leven van de initiator van de nazorggroep Drechtsteden –haar achternaam mag niet in de krant– veranderde ingrijpend na het lezen van het boek ”2x genade” van Harold Morris. „Daarin beschrijft de auteur zijn leven in de gevangenis, maar ook de afwezigheid van de kerk. Ik besefte ineens dat het waar was. In Mattheüs 25 staat als een van de goede werken het bezoeken van gevangenen. Ik schrok ervan te moeten erkennen niet aan de gevangenen te hebben gedacht.”

Gerry, die in deeltijd godsdienst pastoraal werk studeerde aan de Christelijke Hogeschool Ede, schreef haar eindscriptie over het werk onder gevangenen, bezocht de gevangenis in Dordrecht en organiseerde een avond in haar kerk, de hervormde gemeente Giessen-Nieuwkerk, om de onbekendheid met het onderwerp weg te nemen. Ook verzorgde ze een avond bij haar thuis om de vrijwilligersgroep vorm te geven.

Ed Bohré, coördinator van de vrijwilligersgroep en ouderling-kerkrentmeester van de hervormde gemeente van Giessen-Nieuwkerk: „De kerkenraad steunt het initiatief van harte. Het is belangrijk dat de vrijwilligersgroep ingebed is in de kerkelijke gemeenten, zodat het werk breed gedragen wordt en niet afhangt van een aantal enthousiastelingen. In de kerk wordt regelmatig voorbede gedaan voor de gevangenen. De diaconie geeft geld als dat nodig is, bijvoorbeeld voor Bijbels. De steun van andere kerkelijke gemeenten in de omgeving groeit.”

Exodus

Drechtsteden is onderdeel van de Stichting Exodus, die opvang en ondersteuning biedt aan gedetineerden en ex-gedetineerden. Door middel van een convenant met het justitiepastoraat faciliteert Exodus ruim twintig nazorggroepen. Inzorgvrijwilligers leggen individueel bezoek af aan gedetineerden en participeren bij de kerkdiensten en gespreksgroepen van de penitentiaire inrichtingen. Meer dan 1850 vrijwilligers zijn actief in het vrijwilligersnetwerk, van wie circa 30 bij nazorggroep Drechtsteden.

Bohré vertelt over het werk van vrijwilligers. Een aantal onderhoudt telefonische contacten met ex-gedetineerden, zodat zij hun verhaal kwijt kunnen. Vrijwilligers halen gedetineerden uit de gevangenis op als ze vrij komen, ze brengen kinderen van gevangenen voor een bezoek en ze zijn betrokken bij het re-integratiecentrum van Exodus, dat gedetineerden helpt met de voorbereiding op hun terugkeer in de maatschappij.

Een aantal vrijwilligers bezoekt gedetineerden in de gevangenis in Dordrecht. Anderen schrijven met gevangenen, niet per e-mail, maar gewoon: ouderwetse brieven op papier. De schrijfcontacten blijven anoniem, vrijwilliger en gedetineerde kennen elkaar niet.

Er zijn ook vrijwilligers betrokken bij Alpha Prison, een variant van de Alpha-cursus, maar dan voor in de gevangenis.

Tranen

Gerry bezoekt een mannelijke gedetineerde. „De eerste keer dat ik in de gevangenis kwam, in 2011, vond ik het erg moeilijk. Ik voelde me opgesloten, maar had tegelijkertijd een gevoel van erbarmen. Dat gevoel is alleen maar sterker geworden. Tijdens het gesprek, in een neutrale kamer, luister ik vooral. Soms stopt de gedetineerde even, als er tranen komen.

Mijn mededogen werd groter bij het aanhoren van zijn verhaal, waaruit bleek hoeveel liefde hij had gemist. Het is verschrikkelijk! En dan heb ik nog maar één verhaal aangehoord. Ik kwam er niet om te evangeliseren, maar op zijn verzoek heb ik wel met de gevangene gebeden.”

Ze is ook betrokken bij Alpha Prison. „De geestelijke verzorging had in de gevangenis posters voor de cursus opgehangen, waarvoor zich tien gedetineerden, het maximale aantal, aanmeldden. We nemen koeken mee voor bij de koffie om het gezellig te maken. Na de koffie bidden we en zingen we uit de bundel Opwekking. Vorige week, toen het ging over de Persoon van de Heilige Geest, zongen we Opwekking 343: „Heilige Geest van God, vul opnieuw mijn hart.” Dat is ontroerend. We lezen uit de Bijbel in Gewone Taal, die door de kerk beschikbaar is gesteld. Deze sluit beter aan bij de gevangenen dan andere vertalingen.”

Gerry nam die keer de inleiding voor haar rekening. De gedetineerden lazen een aantal verzen uit de Bijbel. „De mannen –het waren allemaal mannen,–luisterden goed. Een van hen zei dat hij nooit geweten had dat de Heilige Geest een Persoon is. Tijdens de les stellen ze zich heel kwetsbaar op. Je ziet de pijn en het verdriet in hun ogen, als ze er tenminste met hun gedachten bij zijn. Soms is hun hoofd zo vol met allerlei gedachten dat ze zich niet kunnen concentreren, en dat merk je ook. Dan lukt het me niet om oogcontact te krijgen. Wat is God hier nodig. Ik voel me machteloos, maar God kan wonderen doen.”

Vrijheid

Ed Bohré, in het dagelijks leven regiocoördinator bij Exodus, vertelt dat hij er alles aan doet om gedetineerden met een ”warme overdracht” te begeleiden als ze hun vrijheid herkrijgen. „De kans dat ze terugvallen in hun oude patroon is heel groot, zeker als ze niet opgevangen worden. Daarom zoeken we zo mogelijk een kerk op waar de ex-gedetineerde welkom is – als hij of zij dat wil natuurlijk.

Binnenkort komt er iemand uit de gevangenis van Dordrecht vrij die in onze kerkelijke gemeente begeleiding krijgt. We hopen dat het werk onder gevangenen een blijvende plaats krijgt in de kerken van de Alblasserwaard en elders in het land.”