Schakeltijd
Op het Hoornbeeck College werd onlangs een symposium gehouden ter gelegenheid van de afsluiting van het lectoraat ”Werken aan de Opdracht”. Er werd onder andere gediscussieerd over de begrippen gelijkwaardigheid en respect. De lector, dr. W. Fieret, schrijft in zijn eindbrochure dat „de verandering van het hiërarchische denken naar het denken in termen van gelijkwaardigheid, waarvan respect een wezenlijk onderdeel vormt, past bij de ontwikkeling van het individuele identiteitsdesign.” Dit betekent dat waar vroeger het gezag van God boven alles stond en Zijn Woord zeggenschap had in het leven, tegenwoordig mensen meer tot eigen keuzes komen. Die keuzes worden gezien als authentiek, daar moet je respect voor hebben. En wie zou durven zeggen dat de keuzes van de een meer waard zijn dan die van de ander?
In het forum werd geconcludeerd dat het tonen van respect voor anderen niet altijd even sterk naar voren komt. Jongeren vinden het lastig een mening te scheiden van een persoon. Het is begrijpelijk dat iemand die een ergerlijk leven leidt, als persoon geen respect krijgt. Maar als het gaat om opvattingen die leiden tot een levensstijl die op grond van de Bijbel afkeurenswaardig is, zou je de persoon om wie het gaat als mens gewoon moeten respecteren.
Hier doen zich twee problemen voor. We vinden het moeilijk om hoofdzaken van bijzaken te onderscheiden. Dr. M. J. Kater hekelde in dit verband het streven naar uniformiteit binnen de gereformeerde gezindte. Wij moeten elkaar de maat niet nemen als het gaat over tradities en regels. Dan bestrijden we elkaar rond kleine verschillen, terwijl we geen boodschap hebben aan het werkelijke front, de aanval van de seculiere samenleving op onze jongeren.
Vervolgens komen veel jongeren in aanraking met andersdenkenden. Ze merken dat het om normale mensen gaat met wie je goed kunt samenwerken en die in veel opzichten voorbeeldig leven. Je kunt er zomaar sympathie voor opvatten, respect. Daarmee is de cirkel rond: waar het afwijzen van de levensstijl eerder gepaard ging met disrespect, daar betekent het respecteren van de ander nu dat je zijn opvattingen makkelijk gaat zien als gelijkwaardigheid aan die van jezelf.
Betekent dit dat onze jongeren de Bijbelse opvattingen, die ze van huis uit meegekregen hebben, niet meer zien als de absolute waarheid, dat ze twijfelen aan de betrouwbaarheid van Gods Woord? Dr. Fieret heeft duidelijk gemaakt hoezeer onze jongeren besmet zijn met de tijdgeest. Velen verlaten uiteindelijk, tot verdriet van hun ouders, de kerk waarin ze opgegroeid of de waarheid waarmee ze opgevoed zijn. Anderen lijken trouw te blijven aan hun opvoeding, maar gaan intussen wel hun eigen gang: eigenlijk wijst de Bijbel het af, maar ik vind… Ze schakelen makkelijk van de ene naar de andere wereld.
De vraag is of dit bij ouderen echt anders is. Geloven die wel in de absolute waarheid van Gods Woord? Hoe kan het dan dat velen, naar eigen zeggen onbekeerd, intussen wel rustig voortleven op weg naar de eeuwigheid? Als dat het voorbeeld is van ouderen, wat kunnen we dan van jongeren verwachten? Van wie hebben ze geleerd een scheiding te maken tussen zondag en doordeweeks, tussen kerk en wereld, tussen eeuwigheidswaarden en hier en nu? Hier ligt een opdracht voor ouderen.
Er is ook een opdracht voor het onderwijs. Volgens Fieret leven we in een schakeltijd. Laat het onderwijs ook schakelen: van het aanleren van regels en mores van de gereformeerde gezindte naar het stimuleren van Bijbels denken. Jongeren moeten leren vragen te stellen zoals: Welke waarde is hier in het geding? Wat betekent dat voor mij? En welke keuzes brengt dat mee voor hoe ik in het leven sta? Daardoor kweek je geen bekeerde mensen. Daar is de Heilige Geest voor nodig. Maar wel authentieke volwassenen die bewuste keuzes maken en, vanuit hun overtuiging, verantwoording willen nemen voor de plaats die ze in de samenleving innemen.
Reageren? welbeschouwd@refdag.nl
