Schuller, nazaat van Nederlandse emigranten, leek de ”American dream” te vertegenwoordigen. Tegenslagen aan het einde van zijn leven zorgden er echter voor dat dit beeld flinke krassen opliep.

„Trots zijn op je eigen persoon mag. Het is de nobelste van alle menselijke waarden.” Die boodschap droeg Robert Schuller jarenlang uit via zijn tv-programma Hour of Power. Het speerpunt van zijn boodschap draagt kenmerken van het welvaartsevangelie: geloof, en alles zal je toevallen. Persoonlijk geloof was volgens Schuller het ontwikkelen van een systeem van persoonlijke filosofie waarin trots, zelfaanvaarding en geloof in jezelf centraal staan.

Robert Harold Schuller werd geboren in Alton, Iowa, op 16 september 1926. Hij is de jongste van vijf kinderen in een uit Nederland afkomstige emigrantenfamilie. Al jong voelt Robert zich geroepen om predikant te worden. Directe aanleiding vormt het bezoek van een oom, ter gelegenheid van zijn vijfde verjaardag. Deze oom was zendeling geweest in China. Schuller zei zelf over die ontmoeting: „Hij gaf me een aai over mijn hoofd en zei: „Zo, jij bent zeker Robert! Jij zal later als je groot bent een predikant worden.”” Vanaf dat moment voelde Schuller zich geroepen om dominee te worden.

De tv-dominee begon zijn loopbaan in 1955 met drive-in-diensten in Orange County, Californië. Kerkgangers kwamen per auto naar een theater en luisterden daar vanuit hun voertuig naar de dienst. Het vernieuwende initiatief leverde Schuller de nodige kritiek op, maar er ontstond een gemeente. In 1961 kon in de plaats Garden Grove een nieuwe kerk geopend worden, een combinatie van een traditionele kerk en een drive-in kerk. Het ledental van de Garden Grove Community Church vertoonde ondertussen een stijgende lijn. De gemeente sloot zich aan bij de Reformed Church of America, een protestantse kerk die in de 17e eeuw ontstond uit het werk van Nederlandse emigranten.

Hour of Power

In 1970 begon Schuller met tv-uitzendingen van zijn kerkdiensten, onder de naam Hour of Power. De naam was bedacht door de bekende evangelist Billy Graham, de verantwoordelijkheid voor de uitzendingen lag in handen van Arvella Schuller-De Haan, de vrouw van Schuller. Binnen enkele jaren was het zondagse tv-programma te zien in alle huishoudens in de Verenigde Staten.

Op het hoogtepunt van zijn faam, in 1980, opende Schuller in Garden Grove de Crystal Cathedral, een enorme kerk met 3500 zitplaatsen. Door de bijzondere architectuur en het vele glas dat verwerkt was in het gebouw, leken de kerkgangers in de open lucht te zitten.

In 2006 nam Schuller afscheid als predikant van de Crystal Cathedral. Zijn zoon Robert Anthony Schuller volgde hem op. Verschillen van inzicht tussen vader en zoon zorgden in 2008 voor een breuk. In 2009 nam dochter Sheila Schuller daarop de leiding over de Crystal Cathedral over. Financiële perikelen daarna leidden tot een snelle neergang van de Garden Grove Community Church. De kerkgemeenschap kon de vijf miljoen dollar die jaarlijks nodig was voor de Crystal Cathedral niet meer bijeen brengen. In 2012 werd de megakerk verkocht aan de Rooms-Katholieke Kerk, die het gebouw een jaar later in gebruik nam.

Godsdienstwetenschapper R. Kranenborg stelde voorafgaand aan een bezoek van Schuller aan Nederland in 2000 dat diens theologische visie New Age-trekken vertoonde. Ook kritisch was baptistenpredikant K. van Berghem. „Van Schuller mogen we niet zeggen dat de mens een verloren zondaar is. Bekering is bij hem niet anders dan dat het negatieve beeld dat de mens van zichzelf heeft verandert in een positief beeld. Schullers mensbeeld is vrijzinnig. Volgens hem moeten we allereerst onszelf leren liefhebben voordat we God of de naaste kunnen liefhebben.”

Lees ook in Digibron:

Een megakerk van 300 miljoen dollar (Reformatorisch Dagblad, 17-08-2012)

Schullers psychologie van positief denken (Reformatorisch Dagblad, 28-10-2008)

Zelfrespect staat centraal bij Schuller : Amerikaanse televisiedominee: Tien Geboden helpen succesvol te zijn (Reformatorisch Dagblad, 06-11-2003)

Een te positieve denker : Nederlands meest bekeken kerkdienst (I) (De Waarheidsvriend, 11-09-2003)

De kristallen kerk van Robert Schuller : Nederlands meest bekeken kerkdienst (I) (De Waarheidsvriend, 28-08-2003)

“Taaie mensen blijven” : Ds. Schuller trekt in Ahoy’ 7000 mensen (Reformatorisch Dagblad, 26-04-2001)

Schuller preekt succesevangelie : Amerikaanse tv-predikant maakt tournee door Nederland (Reformatorisch Dagblad, 10-05-2000)

Welvaartspreken zonder evangelie : Niet Christus maar de mens staat centraal bij dr. Schuller - door drs. K. van Berghem (Reformatorisch Dagblad, 27-10-1999)