Wat is vogelgriep?

Vogelgriep of aviaire influenza is een besmettelijke dierziekte bij vogels die in veel verschillende varianten voorkomt. Er bestaan milde, zogenoemde laagpathogene (LPAI) varianten, en gevaarlijke, zeer besmettelijke versies, de hoogpathogene (HPAI) virussen. Van (klassieke) vogelpest is sprake wanneer veel vogels tegelijkertijd besmet raken met een gevaarlijke variant en doodgaan.

Welke variant betreft het in Tzummarum?

Het gaat om het type H7 en daarvan waarschijnlijk een milde variant (LPAI). De H7 trof eerder deze maand een pluimveebedrijf in Barneveld, ook daar bleek het om een milde variant te gaan. Het virus kan echter muteren naar hoogpathogene vogelgriep. Daarom is Nederland volgens Europese regelgeving verplicht het virus te bestrijden.

Welke maatregelen neemt het ministerie?

Het getroffen bedrijf, een leghennenhouderij met 22.000 dieren, wordt zo snel mogelijk geruimd. Rondom het bedrijf is in een straal van 1 kilometer een zogeheten beperkingsgebied ingesteld. In dit gebied is sinds donderdagmiddag een vervoersverbod van kracht voor pluimvee, pluimveemest en eieren. Ook moet alle commercieel gehouden pluimvee worden opgehokt. De maatregelen blijven zeker drie weken van kracht. In het gebied ligt één ander pluimveebedrijf. Dat wordt onderzocht op eventuele besmetting.

Hoe is het virus ontdekt?

Als de dierenarts, gewaarschuwd door de veehouder, bepaalde ziekteverschijnselen waarneemt, laat hij uitvoorzorg bloedmonsters onderzoeken. Dat is in dit geval ook gebeurd. Pluimveehouders en dierenartsen zijn extra op hun hoede sinds in november vorig jaar op vijf bedrijven in Nederland de gevaarlijke variant H5N8 opdook. De bloedmonsters uit Tzummarum bleken besmet. Daarna heeft de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit officiële monsters genomen. Deze zijn onderzocht door het Centraal Veterinair Instituut in Lelystad. Dat bevestigde donderdag besmetting met H7.

Hoe verspreidt vogelgriep zich?

Trekvogels, vooral wilde eenden, dragen milde varianten van het virus bij zich zonder daar zelf ziek van te worden. Vogels kunnen het virus aan elkaar doorgeven via ademhaling, oogvocht en mest. Kippen en kalkoenen zijn het meest gevoelig voor besmetting. Pluimveebedrijven met een vrije uitloop, waar de kippen naar buiten kunnen, lopen een groter risico dan boerderijen waar de dieren altijd zitten opgesloten. Het bedrijf in Tzummarum heeft zo’n uitloop. Overigens kunnen ook mensen en handelstransporten kunnen het virus verspreiden.

Kunnen mensen ook ziek worden?

Dat risico bestaat alleen in het geval van hoogpathogene vogelgriep, bij intensief contact met zieke dieren. Iemand die besmet raakt, merkt dat aan plotseling opkomende (milde) griepverschijnselen. Als een hoogpathogeen vogelgriepvirus muteert met een menselijk griepvirus kan volgens deskundigen een gevaarlijkere variant ontstaan.

Komt vogelgriep in Nederland vaak voor?

De ziekte duikt in de pluimveehouderij regelmatig op. Meestal gaat het om een milde variant. In 2003 werd de sector getroffen door vogelpest (variant H7N7). Op 1349 pluimveehouderijen werden destijds 31 miljoen dieren gedood, de meeste uit voorzorg. Negentien mensen die bij het ruimen waren betrokken, raakten zelf met het virus besmet. Een dierenarts uit Rosmalen is hieraan overleden. Ook in de jaren daarna dook het virus af en toe op, maar bleef de uitbraak telkens beperkt tot hooguit enkele bedrijven. In november 2014 werden vijf Nederlandse pluimveebedrijven getroffen door de hoogpathogene variant H5N8, drie andere werden uit voorzorg eveneens geruimd. De overheid greep hard in om verspreiding te voorkomen. Onderzoeksinstituut LEI becijferde de directe schade door de uitbraken van november op 49 tot 56 miljoen euro. Op 12 maart 2015 bleek een legkippenhouderij in Barneveld, middenin het hart van de Nederlandse pluimveehouderij, besmet. Dat betrof een milde H7-variant. Rondom dat bedrijf gelden nog steeds beperkingen.