In Groningen is coalitievorming een hele klus voor de nieuwe grootste partij, de SP. Een fikse verschuiving is niet uitgesloten. De oude coalitie, bestaande uit PvdA, VVD, D66 en ChristenUnie, heeft geen meerderheid meer. Een linkse coalitie, SP/PvdA/GL, aangevuld met D66, ChristenUnie of zelfs de regionale partij Groninger Belang, kan, maar ligt niet direct voor de hand. Een vijfpartijencoalitie van SP/CDA/VVD aangevuld met D66, CU en/of eventueel GroenLinks ligt meer voor de hand.

Ook in Friesland verloor de huidige coalitie, PvdA/CDA/Fryske Nasjonale Partij, haar meerderheid. Wellicht gaat ook in deze provincie de PvdA, die 4 van de 11 zetels verloor, haar wonden in de oppositie likken. Aanvulling met VVD (5), SP (5), D66 (3) of ChristenUnie (3), die vier jaar geleden nog een gedeputeerde leverde, zijn opties. Het CDA benoemde vrijdag oud-Statenlid Benedictus tot informateur.

Niet meer oppermachtig

Niet alleen in Groningen, ook in Drenthe verloor de PvdA haar oppermachtige positie. Vijf van de 12 zetels gingen verloren. De VVD (7) werd, ondanks het verlies van 2 Statenzetels, nipt de grootste.

De liberalen zullen daarom op zoek moeten naar een aanvulling op de oude coalitiepartner, de PvdA. Alleen centrumpartij CDA (5) erbij levert geen meerderheid op. Aanvulling met de linkse winnaar SP (5) of de groeiende centrumpartij D66 (3) is nodig.

In Overijssel verloor de rechtse coalitie CDA/VVD/CU/SGP haar uiterst minieme meerderheid van 24 van de 47 zetels. Grootste partij CDA (11) zal op zoek moeten naar een nieuwe meerderheid. Ook in deze provincie komen winnaars D66 (5) en SP (5) getalsmatig het meest in aanmerking. Die willen ook graag. Inhoudelijk is D66 het meest waarschijnlijk. CU (4) en/of SGP (2) blijven dan nog altijd nodig.

In Flevoland heeft de huidige coalitie van VVD, PvdA en CDA/CU geen meerderheid meer. De PvdA kreeg gisteren bij de definitieve verdeling nog een zetel minder en halveerde zodoende naar 3. Meest waarschijnlijk is vijfpartijencoalitie VVD/CDA/SP/D66/CU.

Doorgaan

In Gelderland kan de huidige coalitie VVD/CDA/PvdA/D66 doorgaan. Die rust nog altijd op 31 van de 55 zetels. Mogelijk wordt de PvdA (6) ingewisseld voor de SP (eveneens 6), of komt er een vijfde partij bij, bijvoorbeeld de winnaars ChristenUnie (4) of SGP (3).

In Utrecht lijkt de coalitie al vast te staan. De huidige partners, VVD, CDA, D66 en GroenLinks willen graag door en dat kan ook.

De VVD heeft 2 zetels verloren, D66 won er 3. De VVD kreeg 104 stemmen meer dan D66, zo bleek gisteren. Beide partijen gaven aan samen in de coalitiebesprekingen te willen optrekken en benoemden gisteren burgemeester Gerritsen van De Bilt (VVD) en D66-Kamerlid Schouw als informateurs.

Qua zetelaantal kan de huidige coalitie in Noord-Holland door. VVD, D66, PvdA en CDA bezetten nog altijd 33 van de 55 zetels. Intussen heeft de PvdA wel 4 zetels verloren en D66 er een even groot aantal bij gekregen. Mogelijk wordt de PvdA ingewisseld voor de SP. De partijen zijn even groot. Daags na de verkiezingen zijn alle partijen uitgenodigd.

Opzien

Zuid-Holland behoudt waarschijnlijk zijn coalitie, die vier jaar geleden nog opzien baarde omdat naast VVD, CDA en D66 ook de SP toetrad. De vier willen nu met elkaar door, en de kiezers vonden dat goed; de coalitie stoelt op een nog ruimere meerderheid.

In dit geval hebben SGP en CU, die in deze provincie na de verkiezingen altijd één fractie vormen, met 2 zetels winst en hun 6 zetels tellende machtsblok het nakijken.

Ook in Zeeland is de coalitievorming nauwelijks spannend. CDA (6), VVD (6), SGP (6), en PvdA (4) lijken met elkaar door te willen. De meerderheid is wel met 2 zetels geslonken, maar is met 22 van de 41 zetels nog altijd voldoende.

Net als Zuid-Holland kreeg Noord-Brabant vier jaar geleden voor het eerst de SP in het college. Voorzichtig met één gedeputeerde, maar het is goed bevallen. VVD-lijsttrekker Pauli heeft al aangegeven door te willen met de SP en het CDA.

Dat kan, maar de meerderheid is uiterst krap. Bovendien verloor zowel de VVD (10) als het CDA (9) Statenzetels, en won de SP (9). Een vierde partij erbij betrekken lijkt verstandig – hoewel dat van de informateur van vier jaar geleden (Wiegel) niet hoeft. D66 (7) ligt voor de hand.

PVV in bestuur

Vier jaar geleden kwam de PVV in het Limburgse bestuur. Na een jaar was het afgelopen en nam de PvdA de twee plaatsen van de opgestapte PVV’ers in. Die partij heeft een tik gekregen (2 zetels verlies, maar de VVD een nog grotere (min 3).

Getalsmatig kan het CDA (11) niet om medewinnaar SP (8) heen. Daarnaast zijn nog twee van de volgende drie partijen nodig: verliezer VVD (5) of PvdA (4) of winnaar D66 (4). Regeren met de PVV (9) lijkt niet erg waarschijnlijk na het debacle van drie jaar geleden.