Met een uniek schilderij van Jan Toorop (1858-1928) weet Van Kollenburg de aandacht te trekken; de prijs blijft geheim en doet dus voldoende vermoeden. Maar hij heeft ook een set van zes stoeltjes voor ‘slechts’ 40.000 euro staan. “Venus of the Sea” van Toorop is bijzonder omdat het tot zijn vroege symbolistische werk behoort.

„Elf jaar geleden diende ik de aanvraag in bij Tefaf. In al die jaren heb ik moeten bewijzen dat ik met mijn galerie kwaliteit kan leveren en die kwaliteit over jaren heen kan waarborgen.” In januari kreeg hij te horen dat hij welkom was op de 28e editie van The European Fine Art Fair (Tefaf), ’s werelds belangrijkste beurs voor antiek en kunst.

Topstuk

Nederlands bekendste kunstinstelling, het Rijksmuseum Amsterdam, kocht het afgelopen weekend een schilderij van Jan Asselijn op de beurs. Het topstuk van galerie Haboldt & Co uit New York en Parijs komt daarmee in Nederlandse handen. Carlo van Oosterhout, van Haboldt & Co, sprak donderdag aan het begin van de beurs al zijn hoop uit dat de ”The breach of the Sint Anthonisdijk at Houtewael (1651)” in Nederlandse handen zou komen.

Het is niet het eerste werk van Asselijn voor het Rijksmuseum, ”De bedreigde zwaan” heeft al een plek in de eregalerij. Waar het nieuw verworven schilderij komt te hangen, kan het museum nog niet zeggen, maar het is heel goed mogelijk dat ook dit werk daar terechtkomt.

Het Rijksmuseum moest 1,2 miljoen euro neertellen voor het doek. Een anonieme schenker, drie fondsen en hoofdsponsor ING droegen aan de aankoop bij.

Lange tijd was het haast romantische schilderij dat de dijkdoorbaak uit 1651 bij Houtewael –vlak bij Diemen– verbeeldt, onvindbaar. Het werk werd als verloren beschouwd. Enkel een aantal schetsen naar aanleiding van het schilderij waren tot op heden bekend. De dijkdoorbraak was eeuwen in het bezit van een Franse familie. Intensief onderzoek door kunsthistoricus Jeroen Giltaij heeft aangetoond dat het om een echte Asselijn gaat.

Miljonairs

Vrijwel alle grote Nederlandse musea struinen deze week over Tefaf, op zoek naar topstukken voor hun collectie. Het Rotterdamse Museum Boijmans Van Beuningen stuurde een zware delegatie naar Maastricht. Directeur Sjarel Ex nam niet minder dan acht conservatoren mee naar de beurs. Benno Tempel, hoofd van het Gemeentemuseum in Den Haag, deed al een geslaagde aankoop, en het Centraal Museum Utrecht wist op de eerste dag zijn collectie te verrijken met een aantal bijzondere tekeningen.

De musea zijn niet de enige geïnteresseerden; de nieuwe rijken –op Maastricht Aachen Airport komen en gaan de privéjets– zijn nauwelijks te overtroeven concurrenten voor de musea die met steeds minder subsidie moeten zien rond te komen.

„De snelle beslissers –de echte kopers– dat zijn toch de particulieren, de miljonairs uit de wereld die hier hun collectie komen aanvullen. Daar kunnen wij als musea niet tegen op. Als zij de vraagprijs bieden, kan de koop aan onze neus voorbijgaan”, zegt Rijksmuseumdirecteur Pijbes. Maar hij mag in zijn handjes knijpen. Pijbes kreeg de financiering voor de onverwachte dijkdoorbraak rond vóórdat de miljonairs toesloegen.

Tefaf in cijfers

Kunsthandelaren, museumdirecteuren, conservators én particulieren verzamelen zich deze week in Maastricht, in het MECC, om 7000 jaar kunst te bewonderen. Dat gebeurt op The European Fine Art Fair, afgekort Tefaf. Ook de 28e editie van de beurs is als een groot museum, met dat verschil dat hier alles te koop is. Het aanbod is onderverdeeld in negen secties, waaronder antiek, design en manuscripten.

Zo’n 282 galerieën uit twintig landen zijn present. In 2014 brachten ruim 73.000 mensen en 225 musea van over de hele wereld een bezoek aan Tefaf. Meer dan 500 journalisten uit ruim 20 landen deden verslag van de beurs, die een oppervlakte heeft van 30.000 vierkante meter. Tefaf duurt tot en met 22 maart; een dagkaart kost 40 euro.

Hedendaagse kunst

Diverse nieuwkomers op Tefaf kregen slechts een paar maanden voorbereidingstijd. Waaronder de acht galerieën die vertegenwoordigd zijn op het nieuwe gedeelte binnen de sectie Tefaf Modern. Zij werden door curator Sydney Picasso in naam van Tefaf uitgenodigd voor een minitentoonstelling met postmoderne en hedendaagse kunst. Picasso –schoondochter van Pablo Picasso– kreeg de opdracht om in deze presentatie verbanden te laten zien tussen de hedendaagse kunst en objecten die elders op de beurs te zien zijn. Samen vertegenwoordigen ze 7000 jaar kunstgeschiedenis. Onder de titel ”Night Fishing” zijn zeventien objecten te zien die evenals het overige aanbod op de beurs te koop zijn.

Fotografie

„Sinds een jaar of zes is de sectie fotografie vertegenwoordigd op Tefaf. Zij het nog maar op kleine schaal; ik denk dat er nog geen tien stands zijn”, aldus Jennifer Parkinson van de Hans P. Kraus Jr. galerie. Topstuk van de New Yorkse galerie is dit jaar het zeelandschap ”La Vague Brisée” van Gustave le Gray (1820-1884). Hier hangt het enige verticale zeelandschap dat de fotograaf ooit maakte. Le Gray begon met zijn befaamde zeegezichten in 1855, ze brachten hem onmiddellijke internationale erkenning voor zijn technische en artistieke prestatie.

Parkinson: „De meeste foto’s die hier te koop worden aangeboden, vallen onder de moderne kunst. Wij zijn uniek omdat wij 19e- en vroege 20e-eeuwse fotografie presenteren.” Overigens geniet de galeriemedewerker zelf ook van al het moois op Tefaf: „Het is heerlijk om hier te zijn, elke stand is als een minimuseum.”

Dubuffet

In het promotiemateriaal dat Tefaf dit jaar gebruikt, staat onder andere een schilderij van Jean Dubuffet (1901-1985) centraal. Voor galerie Antoin Laurentin, die deze Dubuffet in de collectie heeft, kwam dat als een verrassing. „”Demeure” uit 1966 is een relatief klein kunstwerk van Dubuffet en wij wisten niet dat Tefaf het zo centraal zou stellen. Het verbaasde ons dat deze tekening gekozen is, maar we zijn er natuurlijk heel trots op”, zegt Caroline Jouquey Graziani, directeur van de Parijse galerie. Dubuffet maakte het kunstwerkje in 1966 met stift in de kleuren zwart, rood en blauw. Het behoort tot een serie puzzelachtige kunstwerken waarin huizen centraal staan.