Na vier jaar vechten is er alleen nog een militaire oplossing voor Syrië
DAMASCUS. De wereld moet oppassen dat hij niet zal moeten kiezen tussen president Assad en de jihadisten van Islamititische Staat (IS). Dat zei minister Koenders (Buitenlandse Zaken) onlangs. De vraag is echter of dit dilemma vier jaar na het begin van de Syrische burgeroorlog niet precies de situatie is waarin de wereld is beland.
De crisis begon op 15 maart 2011. Toen verzamelden zich zo’n 150 jeugdige demonstranten in de wijk Hamidiya in de Syrische hoofdstad Damascus. In internationale media deed het bericht de ronde dat ook in Syrië nu de „Arabische lente” was begonnen.
Diezelfde media plaatsen Syrië na vier jaar nog steeds in het centrum, maar nu tegen de achtergrond van de strijd tegen IS. De ontwikkelingen worden dus doorlopend geplaatst in het licht van de internationale context.
Die context verandert echter ook doorlopend. Egypte lijkt teruggekeerd naar het tijdperk van de generaals. Het Libische succesverhaal is veranderd in een regelrechte nachtmerrie. Washington en Parijs geven intussen tegenstrijdige verklaringen af. Zodoende ontstaat de indruk dat niemand meer weet hoe het verder moet met Syrië.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Kerry, leek zich zondag te hebben verzoend met een toekomstig Syrië onder president Assad. Onderhandelen was onvermijdelijk. Amerikaanse woordvoerders haastten zich vervolgens om dit tegen te spreken. Assad is volgens hen onmogelijk onderdeel van een Syrische toekomst.
Er is maar één constante tussen maart 2011 en 2015, en dat is de rol van de Syrische president Assad. Jarenlang waren alle pogingen erop gericht om hem tot aftreden te dwingen. Veel landen ervaren het daarom als gezichtsverlies om schoorvoetend te erkennen dat samenwerking met de verfoeide president misschien wel noodzakelijk is.
Vier jaar geleden leek het beeld overzichtelijk. Demonstranten wensten meer democratie en zagen zich geconfronteerd met een autocratisch regime in Damascus. Maar al snel militariseerde de situatie. Het Vrije Syrische Leger kwam tegenover het Syrische nationale leger te staan. De kalasjnikovs wonnen het van de politieke dialoog. De gewapende oppositie zou in een volgend stadium eerst islamiseren en vervolgens radicaliseren. Uit deze islamitische radicalisering werden vervolgens de extreme bewegingen van Jabhat al-Nusra en IS geboren.
Dit maakt alle internationale conferenties over een vreedzame oplossing in Syrië zinloos. Bewegingen als Jabhat al-Nusra en IS vechten helemaal niet voor meer democratie en storen zich totaal niet aan genomen besluiten. De oppositie, die er aanvankelijk democratisch uitzag, heeft hiermee eigenlijk het lot van Syrië bezegeld. De enige oplossing is er nu een van militaire aard.
