Dat stelde dr. ir. L. C. de Bruin, als universitair docent filosofie van cognitie en taal verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen, gisteravond tijdens zijn lezing voor het dispuut Ichthus van de christelijke studentenvereniging CSFR te Rotterdam.

Dr. De Bruin sprak over de rol van de hersenen bij het ontstaan van religieuze ervaringen en emoties. Zo ging hij in op de vraag of religieuze gevoelens en ervaringen zijn te herleiden tot hersenprocessen. Ook besprak hij de mogelijkheid van het manipuleren van hersenprocessen om religieuze ervaringen te krijgen.

Aan de hand van een aantal onderzoeken liet hij zien hoe door religieuze ervaringen op te roepen met behulp van een hersenscan zichtbaar gemaakt werd dat een aantal ”God-gebieden” werden geactiveerd. „Met andere woorden”, zegt De Bruin, „God zit niet op één plek in het brein.”

Religie is volgens de universitair docent een verzamelbegrip. Cognitieve religiewetenschap richt zich vaak op één of enkele aspecten, zoals op God, goden, voorouders, natuur, rituelen, instituties, dogma’s, verhalen, mythes, overtuigingen en openbaringen. In zijn lezing ging het De Bruin vooral om de religieuze ervaringen en emoties.

Neurowetenschapper Dick Swaab constateert dat in de hersenen veranderingen in activiteit zijn waar te nemen bij religieuze ervaringen, maar die zijn volgens hem noch een bewijs voor, noch een bewijs tegen het bestaan van God. Volgens anderen is God een hersenspinsel omdat Hij niet waarneembaar is. Maar volgens De Bruin zijn atomen en protonen ook niet direct waarneembaar, evenmin mentale toestanden zoals overtuigingen en verlangens. „God is een creatie van ons brein, in die zin dat we ons brein nodig hebben om God te kunnen ervaren. Zelfs dat is strikt genomen een vooronderstelling die we ook niet kunnen bewijzen. Ons brein is immers betrokken bij alles wat we doen”, aldus De Bruin.

Een verstoorde activatie in de temporaalkwab van de hersenen kan ook resulteren in het zien of horen van personen die er helemaal niet zijn. Volgens Dick Swaab zijn er mensen die door epileptische aanvallen religieuze ervaringen krijgen. Een belangrijk deel van de stichters van grote religieuze bewegingen, profeten en religieuze leiders, waaronder de apostel Paulus en Jeanne d’Arc, zouden volgens Swaab ook geleden hebben aan epilepsie.

Dr. De Bruin stelde ten slotte de vraag of wetenschap invloed heeft op wat goed en kwaad is. Hoe konden Adam en Eva weten of het goed of kwaad was om van de boom te eten? Dat brengt ons volgens de Nijmeegse lector bij de bron van onze kennis van goed en kwaad. „Is dat ons geweten, onze morele oordeelsvorming, de Bijbel, de rede, de emotie of de wetenschap?”

Emoties zoals genegenheid, seksuele trouw, sympathie en trots zijn volgens De Bruin goed voor de mensheid. Zij vormen de basis van de menselijke moraal, stelde hij.