Ze komen van de Veluwe, uit de Gelderse Vallei, het Rivierengebied, Utrecht, Overijssel. En allemaal lopen ze aan tegen hetzelfde probleem: de groeiende bureaucratische moloch die de ontwikkeling van hun bedrijven in de weg staat.

Natuurbeschermingswet, Programmatische aanpak stikstof (PAS), Besluit huisvesting, Wet dieraantallen –de stroom nieuwe regelgeving die Den Haag over de agrarische sector uitstort, blijft aanzwellen. En dan zijn er ook nog bemoeizuchtige dierenrechtenactivisten en milieufanaten die elke mogelijkheid lijken aan te grijpen om hardwerkende boeren dwars te zitten.

Toch klinkt er deze maandagavond geen wanklank. Hier zijn ze onder elkaar. Van ontladingen zoals zaterdag in Dalfsen –waar boze boeren aanhangers belaagden van de Partij voor de Dieren die tegen een mestvergistingsinstallatie kwamen demonstreren– is in Barneveld geen sprake. Gelaten luisteren de boeren naar de sprekers die adviesbureau Van Westreenen heeft geregeld: Dijkgraaf, de Barneveldse wethouder De Kruijf –eveneens SGP– en Robert Kamphuis, specialist op het gebied van nieuwe regelgeving.

Hoe de gestokte vergunningverlening in de veehouderij weer op gang moet komen? Niemand heeft een pasklaar antwoord. Door de PAS misschien, die komende zomer van kracht moet worden? Hopelijk wel, maar het moet nog blijken of die straks standhoudt bij de Raad van State. Want de activisten van het MOB (Mobilisation for the Environment) hebben al laten weten dat ze er dwars voor gaan liggen.

Voormalig VVD-Kamerlid Gert-Jan Oplaat –tegenwoordig voorzitter van Nepluvi, de brancheorganisatie van pluimveeslachterijen– steekt als discussieleider de boeren een hart onder de riem. Met een productiewaarde van 80 miljard euro was de land- en tuinbouw vorig jaar goed voor 10 procent van de Nederlandse economie. En de agrarische export heeft met 30 miljard euro overschot op de handelsbalans behoorlijk tegenwicht geboden tijdens de crisis.

Dijkgraaf mist in Den Haag „de trots op deze sector.” Ook hij deelt pluimen uit. „Wist u dat PostNL in december 14 miljoen euro heeft verdiend aan het versturen van pakketjes melk naar China, waar ze hun eigen zuivelindustrie niet vertrouwen?” Kritiek heeft het SGP-Kamerlid op de vele nieuwe en complexe regels die op boeren en tuinders afkomen, terwijl de ondernemers nauwelijks de kans krijgen om hun investeringen terug te verdienen. „Het evenwicht tussen de belangen van natuur en landbouw is zoek”, zegt hij.

De boeren genieten. Zulke taal horen ze zelden van een volksvertegenwoordiger. Toch houdt Dijkgraaf hun ook de spiegel voor. De melkveehouderij moet niet onbeperkt groeien als volgende maand de melkquotering wordt afgeschaft, zo waarschuwt hij. Gebeurt dat wel, dan dreigt de sector met de door varkens- en pluimveehouders zo verfoeide dierrechten te worden opgezadeld, en dat werkt alleen maar kostenverhogend.

Wethouder De Kruijf maakt zich al jaren sterk voor de PAS. Boeren mogen een deel van de milieuwinst op het gebied van ammoniakuitstoot, die door technische maatregelen moet worden bereikt, weer benutten voor uitbreiding, zo is de gedachte. Maar De Kruijf is minder optimistisch dan voorheen. Naast de al genoemde onzekerheid over de juridische houdbaarheid is ook de invulling door de provincies, die het beleid moeten uitvoeren, op dit moment nog onduidelijk.

De discussie blijft beperkt tot een paar verhelderingsvragen. De boeren ruiken de borrel. De zorgen verdwijnen even naar de achtergrond. Nu praten ze over de varkensprijzen, die sinds een paar weken weer in de lift zitten. En over de melkprijs, die uit een diep dal moet komen. Lang blijven ze niet hangen. Morgen is het weer vroeg dag. Als de jongens van MOB nog op één oor liggen, staat de boer weer in de melkput.