Kerk & religie

„Doperse emancipatie gaf verlies principes”

De emancipatie van de eertijds vervolgde doopsgezinden ging in de achttiende eeuw ten koste van oerdoperse beginselen als de volstrekte weerloosheid en de strikte scheiding tussen kerk en staat.

ANP
6 February 2004 20:52Gewijzigd op 14 November 2020 00:56

Dat betoogde dr. P. Visser vrijdag aan de Vrije Universiteit in Amsterdam bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar geschiedenis van het doperdom. Tot 1796 waren de doopsgezinden, net als remonstranten, lutheranen, Joden en rooms-katholieken, in kerkelijk opzicht tweederangsburgers. Wel drongen doopsgezinden, dankzij hun opmerkelijke aandeel in handel en industrie en bijgevolg ook in kunst en literatuur, door tot de hogere sociale en culturele lagen. Met de remonstranten zwengelden zij het tolerantiedebat aan. Dat mondde onder meer uit in hun sympathie voor en betrokkenheid bij de Patriottenbeweging. Oerdoperse beginselen werden aan het emancipatiestreven opgeofferd.

De benoeming van Visser (1949) hangt samen met de verhuizing van het doopsgezind seminarium, de predikantenopleiding, van de Universiteit van Amsterdam (UvA), naar de VU. Het seminarium draagt de financiële lasten van deze leerstoel. Ook de pinksterbeweging en de migrantenkerken werken sinds kort samen met de theologische faculteit van de VU, die formeel de gereformeerde predikantenopleiding is kwijtgeraakt.

Visser, afkomstig uit het Friese Jistrum, noemt zich als belangstellende van de doopsgezinde gemeente Zaandam „doopsgezind-gezind.” Hij promoveerde in 1988 aan de UvA cum laude tot doctor in de letteren. Zijn proefschrift (”Broeders in de geest”) behandelde de bijdrage van de gebroeders Dierick en Jan Philipsz. Schabaelje aan de Nederlandse stichtelijke literatuur in de zeventiende eeuw. Hij was hoofdconservator van de Amsterdamse Universiteitsbibliotheek en bijzonder hoogleraar cultuurgeschiedenis van boek en handschrift aan de UvA. In 2002 volgde hij dr. S. Voolstra op als hoogleraar geschiedenis van het doperdom aan het seminarium.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer