In 2014 verrichtte de marechaussee op de luchthaven 2276 keer speurwerk naar gsm en sim­kaarten. In 2013 stond de teller op 1642. In 2008 ging het nog om 900 onderzoeken. Onderzoeker Rejo Zenger, werkzaam bij de digitale burgerrechtenbeweging Bits of Freedom, kreeg via een verzoek op de Wet openbaarheid van bestuur (WOB) inzage in de cijfers over vorig jaar. „Het aantal onderzochte mobiele telefoons en simkaarten is door de jaren heen sterk gestegen”, aldus Zenger gisteren.

De stijging van het aantal onder­zoeken zou verband kunnen houden met een toename van het aantal gsm’s dan wel smartphones de afgelopen jaren, zegt Stan Verberkt, zegsman van de marechaussee desgevraagd. Of de toename te maken heeft met toegenomen terreurdreiging kan hij niet zeggen.

Gsm’s worden in beslag genomen in het kader van strafrechtelijke onderzoeken, benadrukt Verberkt. „We pakken niet zomaar te pas en te onpas mensen hun telefoon af. Er moet sprake zijn van een verdachte situatie. Het gaat ons om waarheids­vinding. Iemands telefoon wordt bijvoorbeeld in beslag genomen in verband met zaken rond drugssmokkel, mensensmokkel of kinder­porno.” Niet alleen telefoons van reizigers, ook mobieltjes van verdachte personeels­leden op Schiphol kunnen voorwerp van onderzoek zijn. De mogelijkheid bestaat dat het onder­zoek naar iemands mobieltje enkele weken duurt.

Op Schiphol voeren (digitale) rechercheurs onderzoek uit naar gegevens „puur op de telefoon zelf”, legt Verberkt uit. „De hele telefoon wordt nagekeken. Dan gaat het om zaken als: van wie is de telefoon, welk nummer behoort erbij. Je kunt ook denken aan zaken als sms’jes, contactlijsten, recent gevoerde en recent ontvangen gesprekken. Foto’s kunnen ook bewijsmateriaal vormen. Denk bijvoorbeeld aan een foto waarop iemand met een wapen in zijn handen staat.”

Als de marechaussee ‘dieper’ onderzoek wil doen naar een mobiele telefoon is toestemming nodig van de officier van justitie, legt de zegsman uit. „Dan gaat het bijvoorbeeld om informatie die je bij een provider moet opvragen. Denk aan een gesprek dat bijvoorbeeld twee jaar geleden is gevoerd, maar dat niet direct op de telefoon is te vinden.”

Rechercheurs gebruiken een programma om de mobiele telefoons ‘uit te lezen.’ „Nieuwe toestellen die op de markt komen, houden we in de gaten. Wij moeten de juiste kabeltjes hebben om ook die telefoons te kunnen onderzoeken.” Het aantal audio-video-onderzoeken betrof vorig jaar vier. Een forse daling in vergelijking met 2008. Toen stond de teller nog op twintig. „Kennelijk gebruiken mensen minder vaak een videoapparaat en filmen ze vaker met hun telefoon.”