Kerkhervormer en Doleantie in historische canon Barneveld
BARNEVELD. Twee kerkhistorische onderwerpen zijn opgenomen in de historische canon van de gemeente Barneveld. Zowel de Veluwse kerkhervormer Anastasius Veluanus (Jan Gerritszoon Versteghe) uit Garderen als de Doleantie, de landelijke kerkscheuring in 1886 die in Kootwijk en Voorthuizen begon.
Dat bleek gisteren bij de presentatie van de Canon van Barneveld, die aansluit bij de landelijke canon van de geschiedenis van Nederland. Het overzicht van de belangrijkste elementen uit de Barneveldse historie is volgens een van de samenstellers, gemeentearchivaris Peter van Beek, in eerste instantie gericht op het basis- en voortgezet onderwijs. „De bedoeling is dat leerlingen op een leuke manier kennismaken met het verleden van hun eigen omgeving. De canon maakt de vaderlandse geschiedenis herkenbaar en zichtbaar aan de hand van lokale gebeurtenissen. Geschiedenis is niet iets wat alleen ver weg gebeurde, maar ook dicht bij huis.”
Veel historische verenigingen hebben de landelijke canon inmiddels vertaald in een plaatselijke versie. „Die kenmerkt zich vaak door een opsomming van de vijftig hoogtepunten uit de lokale geschiedenis, analoog aan de vijftig vensters van de landelijke canon”, aldus Van Beek. „Wij hebben voor een andere opzet gekozen. Het voornaamste doel van de landelijke canon was de vaderlandse geschiedenis een goede plek in het onderwijs te geven. Inmiddels zijn er aan de hand daarvan lesmethodes geschreven. Aansluitend daarbij geven we een lokale invulling aan de landelijke vensters, waar dat mogelijk is. We komen, denk ik, uit op hooguit 25 onderwerpen. Aan sommige vensters, bijvoorbeeld over Willem van Oranje, kunnen we vanuit Barneveld niet echt eigen materiaal toevoegen.”
Tien vensters zijn al beschikbaar via de provinciale site mijngelderland.nl (tabblad canons). Thema’s zijn onder andere ijzertijdboeren in de buurtschap Harselaar, Molukkers in Barneveld, toerisme in Voorthuizen, de pluimveehouderij, het departement Barneveld van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen (19e eeuw) en Joodse tehuizen in de Tweede Wereldoorlog.
Over Jan van Schaffelaar, algemeen bekend van zijn sprong van de toren in Barneveld in 1482, is nog geen venster geschreven. „Dit gaat ongetwijfeld nog gebeuren. Ook komt er een venster over het Kippenlijntje, de spoorlijn die bijdroeg aan de ontsluiting van de regio”, zegt Van Beek.
Aan de vensters worden videofragmenten, foto’s, verwijzingen naar boeken, er-op-uittips en verhalen toegevoegd. Zo kan een campingeigenaar bij het onderwerp toerisme vertellen hoe zijn bedrijf zich in de loop van de jaren ontwikkelde. Voor de canon werkt het gemeentearchief samen met het Pluimveemuseum en Museum Nairac in Barneveld.