Eind januari gaf Lay zijn functie van topman al op, na aandringen van een groep crediteuren die hem als een belemmering beschouwden bij hun pogingen om tenminste nog een deel van het bedrijf te redden.

„Ik hoop dat Enron de huidige crisis overleeft”, aldus Lay maandag in een verklaring waarin hij zegt dat de verschillende onderzoeken naar de oorzaken van Enrons faillissement hem „te veel afleiden”, zodat hij zich niet voldoende kan bemoeien met de pogingen om het bedrijf nog te redden. Lay had maandag moeten verschijnen voor enkele parlementaire commissies die een onderzoek instellen naar de Enron-implosie. Maar op aanraden van zijn advocaat zag hij daar op het laatste moment van af.

De commissie financiën van het Huis van Afgevaardigden besloot daarop onmiddellijk om Lay per dagvaarding te dwingen voor de commissie te verschijnen. Men nam contact op met Lay’s advocaat Earl Silbert, maar die zei dat hij „niet wist” waar de ex-Enron-topman op dat moment was. „Silbert zegt dat hij Lay niet kan bereiken, hetgeen wij op z’n zachtst gezegd nogal merkwaardig vinden”, aldus Peggy Peterson, de woordvoerster van de commissie. De senaatscommissie voor handel zou dinsdag beslissen of men Lay een dagvaarding zou sturen.

Dat biedt overigens nog geen garantie op succes, want ook als hij moet verschijnen, kan Lay een beroep doen op de Amerikaanse grondwet die hem de mogelijkheid geeft om te zwijgen als zijn getuigenis in Washington later eventueel tegen hem gebruikt zou kunnen worden in een proces.

Die mogelijkheid is niet denkbeeldig volgens de Republikeinse afgevaardigde Michael Oxley, die zei „verbijsterd” te zijn over wat hij maandag hoorde van professor William Powers van de universiteit van Texas. Die schreef in opdracht van Enrons raad van bestuur een uitgebreid rapport over zijn onderzoek naar de situatie binnen het energiebedrijf.

Uit dat onderzoek bleek volgens Powers duidelijk dat de top van Enron -in casu toenmalig topman Kenneth Lay en de voormalige financieel directeur Jeffrey Skilling- de architecten waren van constructies waarbij de verliezen van Enron afgewenteld werden op dochterondernemingen en op samenwerkingsverbanden, waardoor Enrons financiële plaatje er voor de buitenwereld gezond en aantrekkelijk uit bleef zien.

Terwijl de Enron-top in de laatste vier jaar op deze manier minstens 1,5 miljard dollar aan verliezen voor de buitenwereld en voor het personeel verborgen hield, verrijkte diezelfde top zichzelf volgens Powers via allerlei listige constructies die volgens hem „niet door de beugel konden.”