De Britse omroep zond eind mei een bericht uit waarin de staf van premier Blair werd beschuldigd van het „opleuken” van gegevens van inlichtingendiensten over Irak in september 2002. Afgelopen zomer leidde dat tot een ruzie tussen de regering en de BBC, waarbij de omroep het bericht bleef verdedigen.

De anonieme bron voor het bericht bleek later de internationaal gerespecteerde wapendeskundige dr. David Kelly, die in dienst was van het ministerie van Defensie. Terwijl hij leefde onder grote druk van politiek en pers, pleegde Kelly op 17 juli zelfmoord. Dit leidde tot een nieuwe beschuldiging richting de regering, namelijk dat zij de naam van Kelly bewust had laten uitlekken.

Hierop werd onderzoeksrechter Lord Hutton opgedragen de zaak te onderzoeken. Woensdag meldde hij dat de beschuldiging in het BBC-bericht dat de regering gegevens van de geheime dienst had aangedikt, „ongefundeerd” waren, evenals de manipulatie met de bewering dat Saddam Hussein binnen drie kwartier raketten met een chemische lading kon afvuren.

Ook had rechter Hutton geen aanwijzingen gevonden voor een „onderhandse strategie” om Kelly’s naam te laten uitlekken. Hutton had er begrip voor dat Kelly’s identiteit aan het publiek zou worden prijsgegeven. Hutton verweet het ministerie van Defensie wel onzorgvuldigheid richting dr. Kelly, nadat diens naam tegen journalisten was bevestigd. Het duurde anderhalf uur voordat Kelly daarvan op de hoogte werd gesteld, die daarop zijn toevlucht zocht bij familie om aan de media-aandacht te ontsnappen. Hutton constateerde echter ook dat Kelly moeilijk te begeleiden was.

De Noord-Ierse rechter is ervan overtuigd dat Kelly zelfmoord pleegde. „Het valt geen van de betrokkenen te verwijten dat Kelly zelfmoord pleegde of dat ze er niet aan hebben gedacht dat hij tot die daad kon komen.”

In een verklaring in het Britse Lagerhuis koos premier Blair woensdag weer voor de aanval. „De beschuldiging dat ik loog tegen dit Huis of opzettelijk het land misleidde door informatie over massavernietigingswapens te vervalsen, is zelf een leugen.” Hij eiste excuses van degenen die hebben beweerd dat hij een leugenaar is, oftewel de BBC.

Volgens Hutton was uit zijn onderzoek gebleken dat juist de BBC-journalist de feiten had gemanipuleerd. Hij had slechts één bron voor zijn harde beschuldiging. Verder moesten de aantekeningen van het gesprek met David Kelly tijdens de radio-uitzending nog worden aangedikt om tot het uiteindelijke bericht te komen. Zowel de eindredactie van het desbetreffende programma als de leiding van de BBC had volgens Hutton moeten zien dat de aantijgingen niet terecht waren. Het redactionele systeem van de BBC schoot bovendien tekort, omdat er geen controle werd uitgeoefend op de inhoud van het bericht voor de uitzending, vond de onderzoeksrechter.

BBC-voorzitter Davies bracht de directie van de staatsomroep in een vergadering op de hoogte van zijn besluit. Hij zei dat de mensen aan de top van organisaties de verantwoordelijkheid moeten aanvaarden voor hun handelen. „Ik heb geleerd dat je je eigen scheidsrechter niet kunt kiezen en dat de beslissing van de scheidsrechter definitief is”, zo lichtte hij toe. Wel maakte Davies duidelijk dat hij de inhoud van het rapport-Hutton niet volledig onderschrijft. Hij vroeg zich af of de conclusies uit het rapport wel stroken met de bewijzen die hem tijdens zijn eigen onderzoek naar de totstandkoming van Gilligans reportage zijn getoond.

Eerder op de dag had de BBC bij monde van algemeen directeur Greg Dyke zijn excuses aangeboden.

Huttons conclusies betekenen een tweede overwinning voor Blair binnen 24 uur. Dinsdag overleefde hij ternauwernood een stemming in het Lagerhuis over een ander gevoelig onderwerp, de verhoging van het collegegeld.

De affaire-Kelly was de aanleiding voor de grootste crisis uit Blairs zevenjarige premierschap. De affaire draaide in wezen om de oorlog in Irak, waar een groot deel van Blairs eigen Labourpartij tegen was. In zijn rapport spreekt Hutton zich niet uit over de controversiële vraag of de Britse regering terecht heeft besloten mee te doen aan de Amerikaanse aanval op Irak. Die vraag viel buiten zijn onderzoek, zei Hutton. Hij heeft zijn taak eng opgevat en alleen onderzocht wiens handelen mogelijk heeft geleid tot Kelly’s dood. Vorig jaar heeft hij twee maanden lang tientallen getuigen gehoord, onder wie Blair.