Het regent, deze avond op 2 november 2005. Rond kwart over zeven parkeren Jesse R. en Peter la S. hun Citroën C5 aan het Braakensiekhof in Amsterdam-Osdorp. Hun wapens, een Glock en een kalasjnikov, zijn doorgeladen. Doelwit van het duo is Kees Houtman, een drugs- en vastgoedhandelaar. De huurmoordenaars zullen 130.000 euro opstrijken voor de misdadige klus.

Jesse R. en Peter la S. verschuilen zich in de bosjes bij buren van Houtman. Diens Mercedes staat voor zijn huis. Om kwart voor acht komt een Fiat Doblo aanrijden. Het is Houtman. Die stapt uit en spoedt zich naar zijn woning. Zijn bespieders in de bosjes krijgen de kans niet om in actie te komen. Twintig minuten later slaan ze wel toe. Genadeloos. Dan komt Houtman zijn huis weer uit en stapt hij zijn Mercedes in. Jesse R. vuurt zijn Glock leeg, Peter la S. haalt de trekker van de kalasjnikov over. Houtman strompelt naar zijn woning en sterft voor de ogen van zijn vrouw Maria.

De huurmoordenaars vluchten in hun Citroën. Even later gooit Peter la S. de wapens in de Amstel. Een paar uur na de liquidatie doen de twee zich in een bordeel te goed aan drank en drugs. „Ik moest een trauma verwerken”, zei Peter la S. in 2009 in de gerechtsbunker in Amsterdam. Hij was toen inmiddels kroongetuige in het megaproces Passage rond een reeks liquidaties in de onderwereld. In 2013 krijgt huurmoordenaar Jesse R. levenslang voor onder meer de moord op Houtman. Peter la S. krijgt acht jaar – in ruil voor zijn biecht bij de politie is zijn straf (zestien jaar) gehalveerd.

Nieuw wapen

Grote vraag is: wie stookte Peter la S. en Jesse R. op om Houtman van het leven te beroven? Dat zijn in ieder geval de half-Surinaamse Dino S. en de Turk Ali A., stelt het openbaar ministerie. Tegen die onderwereldkopstukken eist het OM in 2012 levenslang wegens het beramen van diverse moorden. De Amsterdamse rechtbank oordeelt in 2013 echter aan het slot van de ‘eerste ronde’ van het Passageproces dat er onvoldoende bewijs is voor die verdenking en spreekt Dino S. en Ali A. daarvan vrij.

Tot veler verrassing werpt het OM in het onlangs begonnen hoger beroep in het Passageproces echter een nieuw, geducht wapen in de strijd tegen de onderwereld: een tweede kroongetuige. Het is moordmakelaar Fred Ros, in de eerste ronde veroordeeld tot dertig jaar cel. Net als kroongetuige Peter la S. zit ook Fred Ros tot over zijn oren in de zware misdaad. Ook Ros is halvering van zijn straf (vijftien jaar in plaats van dertig jaar) toegezegd. Ros zou er weleens voor kunnen zorgen dat Dino S. en Ali A. alsnog levenslang krijgen.

Die straf wacht mogelijk ook Nederlands bekendste misdadiger: Willem Holleeder, in 1983 medeontvoerder van biermagnaat Alfred Heineken en diens chauffeur Ab Doderer. Hoewel Holleeder in talrijke moordonderzoeken wordt genoemd ontspringt hij jarenlang de dans. Tot zaterdag. Holleeder zit weer vast.

Het OM verdenkt Holleeder ervan een van de opdrachtgevers te zijn van de moord op Houtman én op kroegbaas Thomas van der Bijl. Van der Bijl, die voorheen als chauffeur voor onder andere Holleeder werkte en ook in de drugshandel zat, werd in 2006 vermoord in zijn café in Amsterdam. De twee (amateuristische) daders (bloemenverkoper Dwight S. en verpleger Remy H.) én moordmakelaar/kroongetuige Fred Ros zijn in die zaak veroordeeld. Justitie meldde zaterdag dat de biecht van Fred Ros in combinatie met belastende verklaringen van Peter la S. tot het besluit hebben geleid om Holleeder in de kraag te vatten.

Afpersing

Was het Holleeder die bij deze twee liquidaties de lakens uitdeelde? Zeker is in ieder geval dat hij in 2007 tot negen jaar cel is veroordeeld voor de afpersing van onder andere Kees Houtman. Na twee derde van zijn straf te hebben uitgezeten kwam Holleeder begin 2012 weer vrij. De vrouw van het slachtoffer, Maria Houtman, had de moed om onder naam te getuigen over de afpersing door Holleeder en diens kompanen. De kwelgeesten, getooid met helmen, bedreigden haar man in 2004 bij zijn huis en dreigden de woning op te blazen. Een getuige verklaarde dat Houtman kort voor zijn dood was veranderd in een „krijsende zenuwbal.”

Zeker is ook dat de geliquideerde Thomas van der Bijl op voet van oorlog verkeerde met Holleeder. De kroegbaas deed daarover in 2004 een boekje open bij de politie. Mogelijk heeft die loslippigheid hem zijn leven gekost. „Kijk, hij is een soort vleermuis, hij zuigt je helemaal uit en op een gegeven moment is hij je vriend zogenaamd en dan gooit hij je op de grond”, ontvouwde Van der Bijl de tactiek van Holleeder. En: „Willem is natuurlijk heel slim en sluw.” Ook weinig vleiend: „Hitler was een hond en hij (Holleeder) had zijn zoon kunnen zijn.”

Holleeder als man met twee gezichten. Dat beeld schetsten ook diverse getuigen in het afpersingsproces tegen Holleeder en zijn kompanen. „Holleeder was hoffelijk en vriendelijk. Hij komt binnen als een schat van een man, en dan begin je door te krijgen dat hij zich heel graag met je bedrijf wil bemoeien”, zei een vastgoedondernemer. Andere getuigen noemden Holleeder een „intrigant” en een „genadeloze rat.”

Niet alleen Van der Bijl en een geheime getuige (Q5), ook de omstreden vastgoedmagnaat Willem Endstra –getypeerd als bankier van de onderwereld– verklaarde belastend over Holleeder. Endstra zat in de tang bij Holleeder, veroordeeld voor afpersing van de vastgoedmagnaat. In de roemruchte ”achterbankgesprekken” deed de geplaagde Endstra, rijdend in een auto met politiemensen, een boekje open over Holleeder en zijn kompanen. Zelf moest de vastgoedmagnaat naar eigen zeggen met tientallen miljoenen over de brug komen. „Ze verzinnen een probleem, dan gaan ze je helpen en daarna word je afgeperst.” Voormalig advocaat Bram Zeegers, in de jaren negentig juridisch adviseur van Willem Endstra, verklaarde ook belastend over Holleeder. Zeegers zei: „Willem Endstra heeft ooit gezegd: Bram, als ik word vermoord, heeft Holleeder het gedaan.”

„Hoop kruimels kan tot veroordeling Holleeder leiden”

Voor de Amsterdamse advocaat mr. Peter Plasman is het geen uitgemaakte zaak dat Willem Holleeder wordt veroordeeld als opdrachtgever voor verschillende liquidaties.

Heeft justitie een sterke zaak?

Plasman, die de Passagezaak van binnenuit kent en jarenlang raadsman was van Fred Ros tot afgelopen najaar – toen bekend werd dat Ros zich opwierp als kroongetuige: „Justitie stelt dat belastende verklaringen van Ros de doorslag hebben gegeven om Holleeder aan te houden. Verder heeft het OM verklaringen van de andere kroongetuige, Peter la S. Toch zijn de verklaringen van die kroongetuigen wat mij betreft niet genoeg om tot sluitend bewijs te komen. Er moet meer zijn. Fred Ros stelt dat zijn vroegere kompaan Jesse R. heeft gezegd dat Holleeder opdrachtgever was voor de moord op bijvoorbeeld Kees Houtman. Dat is dus van horen zeggen. Het is de vraag of Jesse R. de waarheid spreekt. In het criminele milieu kunnen mensen er belang bij hebben om juist de verkéérde man te beschuldigen.”

Bram Zeegers, in de jaren negentig juridisch adviseur van de door Holleeder afgeperste vastgoedman Willem Endstra, verklaarde belastend over Holleeder. Zeegers zei: „Willem Endstra heeft ooit gezegd: Bram, als ik word vermoord, heeft Holleeder het gedaan.” Kan Zeegers’ verklaring bijdragen aan het bewijs?

„Justitie zal alle kruimels bij elkaar rapen. Maar dit is wat mij betreft wel een heel kleine kruimel. Dan is de verklaring van Fred Ros over Holleeder een grotere. Het is mogelijk dat justitie niet echt concrete bewijzen tegen Holleeder verzamelt, maar dat allerlei kruimels toch een grote hoop worden en het tot een veroordeling komt. Zoiets gebeurt vaker in het strafrecht. Justitie zal denk ik betogen dat Holleeder een motief had om Van der Bijl en Houtman te laten ombrengen. Die zouden allebei met de politie hebben gepraat.”

Met wat voor, bijvoorbeeld technisch, bewijs kan justitie nog meer komen?

„Wellicht zijn er opnamen van afgeluisterde gesprekken. Ook kunnen er getuigen zijn die alsnog gaan praten nu ze weten dat Holleeder vastzit. Een mogelijkheid is verder dat de criminelen na de aanhouding zaterdag via hun telefoon iets loslaten over Holleeder en dat de politie die gesprekken afluistert.”

Voor justitie is veroordeling van Holleeder een prestigezaak geworden?

„Ja. Het zou een zeperd zijn als justitie hem snel weer moet vrijlaten. Het wordt spannend. Overigens is Holleeder niet de grootste crimineel van Nederland, wat mij betreft. Ik ken grotere. Als Willem Endstra tegen de politie zegt dat Holleeder betrokken is bij 25 moorden, zie ik dat toch als een cowboyverhaal. Holleeder is wel de bekendste misdadiger. Daar draagt hij zelf ook aan bij. Door bijvoorbeeld een tv-optreden te geven en te poseren voor een selfie. Hij daagt justitie uit.”