Volgens het voorstel, waarmee de Tweede Kamer in juni wel akkoord was gegaan, zouden zorgverzekeraars vanaf 2016 een zorgpolis mogen aanbieden waarin ze alleen behandelingen hoeven te vergoeden door bijvoorbeeld medisch specialisten of psychologen met wie ze een contract hebben. Deze waarschijnlijk goedkopere polis zou dan naast de twee bestaande polissen komen, de zogenoemde natura- en restitutiepolissen.

Met haar plan wilde Schippers af van het „lek in het systeem” waarbij verzekeraars een groot deel van de kosten moeten vergoeden voor een behandeling door een hulpverlener met wie zij geen contract hebben. In de nieuwe polis zou de patiënt alleen naar de gecontracteerde zorgaanbieders mogen gaan. Als een andere arts wordt gekozen, hoeft de zorgverzekeraar niets te vergoeden, zoals bij de bestaande naturapolis wel gedeeltelijk het geval is. Bij een restitutiepolis heeft een patiënt volledige keuzevrijheid in de zorg.

Tegenstanders van het plan van de minister vonden altijd al dat het afschaffen van de vrije artsenkeuze een aantasting was van het recht om zelf een arts, zorgverlener of zorginstelling te kiezen. „Die keuze kan dan worden beperkt door de zorgverzekeraar. Het zal de solidariteit tussen ziek en gezond en arm en rijk verder onder druk zetten”, stelden de tegenstanders eerder.

Maar daar was niet iedereen het over eens, omdat de introductie van de goedkopere polis de keuzevrijheid niet zou beperken. De Raad van State adviseerde de Eerste Kamer vorige maand dat het afschaffen van de vrije artsenkeuze in de nieuwe polis niet in strijd is met het Europees recht, omdat de consument kan kiezen uit verschillende soorten polissen. „Er zijn verschillende ziektekostenpolissen, dus de consument heeft keuzevrijheid”, lichtte een medewerker van de Raad van State destijds toe. „Daarbij gaan we er wel van uit dat een zorgverzekeraar voldoende afspraken heeft gemaakt met verschillende ziekenhuizen.”