De onderzoekers prof. dr. Mark van Buchem en Mark Kruit vermelden hun bevindingen in het Amerikaanse wetenschappelijke tijdschrift JAMA van vandaag. De kleine hersenen sturen onder meer de fijne motoriek. Of de schade ook leidt tot een verslechtering van die motoriek, onderzoeken de wetenschappers momenteel. „Het beeld van migraine als een vervelend, maar voorbijgaand verschijnsel moet in ieder geval op de helling”, aldus de onderzoekers. Ze pleiten voor meer onderzoek naar de oorzaken van de schade en voor de ontwikkeling van middelen om die te voorkomen.

Het onderzoek werd uitgevoerd onder 435 mensen uit Maastricht en Doetinchem, geselecteerd uit een groot bevolkingsonderzoek naar migraine. Onder hen waren migrainepatiënten en mensen zonder migraine. Radiologen maakten MRI-scans van de hersenen, die zij nauwkeurig onderzochten op infarcten (gebieden waar het hersenweefsel is afgestorven). Van Buchem en Kruit zagen dat (kleine) infarcten in de kleine hersenen zevenmaal vaker voorkwamen bij migrainepatiënten. Bij de patiëntengroep die minimaal één migraineaanval per maand had die gepaard ging met aura, was het risico zelfs bijna zestienmaal verhoogd.

Aura is een verstoring van de zintuiglijke waarneming. De onderzoekers keken ook naar schade aan de witte stof in de grote hersenen, waar de hogere hersenfuncties worden uitgevoerd. Die was alleen bij vrouwelijke migrainepatiënten duidelijk vaker te zien dan bij controlepersonen. Het risico van deze vorm van schade was het grootst onder vrouwen die het meest een aanval hadden.

Omdat infarcten in de kleine hersenen veel vaker voorkomen bij migrainepatiënten dan bij anderen, moet een radioloog die infarcten in de kleine hersenen bij een patiënt ziet, nadrukkelijk rekening houden met migraine als oorzaak, zeggen Kruit en Van Buchem. Ook bij schade aan de witte stof van de grote hersenen moet migraine aan de lijst van mogelijke oorzaken worden toegevoegd.

Het verband tussen migraine en blijvende hersenschade is reden tot zorg, maar heeft op dit moment geen praktische gevolgen voor patiënten, aldus neuroloog prof. dr. Michel Ferrari. „We beseffen dat we een grote groep mensen opzadelen met verontrustende feiten waar we voorlopig nog niets aan kunnen doen. De middelen die nu beschikbaar zijn om migraineaanvallen te voorkomen, werken niet goed genoeg en hebben te veel bijwerkingen om ze op grote schaal voor te schrijven. Ons onderzoek laat zien dat het ontwikkelen van betere medicijnen meer aandacht verdient.”

Migraine komt vaak voor: bij ten minste 10 procent van de volwassen bevolking. Het is een ziekte met een scala aan symptomen. Het meest kenmerkend is het optreden van soms ernstige hoofdpijn op onvoorspelbare momenten. De pijn is vaak kloppend, meestal eenzijdig en neemt toe bij routinebewegingen als traplopen. Aanvallen duren tussen de 4 en 72 uur en gaan gepaard met misselijkheid, braken en overgevoeligheid voor licht en geluid.

Migraine wordt in twee groepen ingedeeld: migraine zonder aura en migraine met aura. De vorm met aura, voorheen bekend als klassieke migraine, kenmerkt zich door neurologische symptomen tijdens een aanval: visuele verstoringen, tintelingen of een verdoofd gevoel in handen of voeten of zelfs de verzwakking van een kant van het lichaam.

De onderzoekers van de afdelingen radiologie en neurologie van het LUMC werkten in hun onderzoek samen met het ”National Institute on Aging” van het ”National Institute of Health Sciences” (NIH) in de Verenigde Staten. Het onderzoek werd gesubsidieerd door de Nederlandse Hartstichting en de Asclepiade Foundation. Ook radiologen uit het Academisch Ziekenhuis Maastricht en het Slingeland Ziekenhuis te Doetinchem waren bij het onderzoek betrokken.