Voordat Samira met SchuldHulpMaatje in aanraking komt, maakt ze veel mee. In 2004 emigreert ze uit een Afrikaans land naar Nederland vanwege haar huwelijk. Enkele jaren daarna belandt ze met twee kinderen –nu 12 en 9 jaar– in een blijf-van-mijn-lijfhuis. Haar relatie eindigt in een echtscheiding.

Na deze roerige periode krijgt Samira een huurwoning in Dordrecht. Intussen blijkt ze een schuld van 20.000 euro te hebben, mede door rekeningen die haar ex-man niet heeft betaald en hoog opgelopen incassokosten. Na verloop van tijd hertrouwt ze in Afrika volgens de islamitische wetgeving met een man die nog studeert. Hij mag niet naar Nederland komen zolang Samira onvoldoende inkomen heeft. Hun kind –nu 2 jaar– heeft hij nog nooit gezien.

De financiële situatie van Samira is slecht. „Ik ben continu bezig schulden af te lossen. Aan het eind van de maand heb ik soms geen geld om eten te kopen”, zegt ze. Sinds twee jaar heeft ze een SchuldHulpMaatje, ds. Wim Aanen. „Hij helpt me met de administratie. En we zijn nu aan het kijken of ik in de schuldsanering kan komen.”

De laatste maanden werkt Samira met een nulurencontract op de facilitaire afdeling van een zorginstelling. „Op de 25e van de maand moet ik mijn gegevens inleveren bij de sociale dienst, maar ik krijg m’n overzicht pas op de 27e. Doordat ik te laat ben, heb ik al twee maanden achter elkaar een boete van 150 euro gekregen, maar ik kan er niets aan doen.” Met hulp van haar maatje is ze bezig de sociale dienst te bewegen de regels aan te passen aan de praktijk.

Schuldeisers

Ds. Aanen begeleidt als SchuldHulpMaatje drie hulpvragers. Hij is deeltijdpredikant van de kleine hervormde wijkgemeente Krispijn. Daarnaast heeft hij een missionaire taak en werkt hij een dag per week voor de diaconie van de hervormde gemeente Dordrecht. In 2011 was hij nauw betrokken bij de start van SchuldHulpMaatje in de Drechtsteden, waar Dordrecht onder valt.

Inmiddels telt de stad 35 SchuldHulpMaatjes die momenteel zo’n 30 mensen begeleiden. Ds. Aanen: „Een traject kan drie tot vier jaar duren. In de eerste tijd, de stabilisatieperiode, worden de schulden in kaart gebracht. Als maatje ondersteun je de hulpvrager, probeer je een inkomensplaatje te maken, uit te vinden waar het lek zit en help je zo nodig bij het aanvragen van een DigiD, om zaken via internet te kunnen regelen.”

Zo mogelijk wordt er via de gemeente een minnelijke schikking getroffen met de schuldeisers. Wanneer dat niet lukt, volgt bij de rechter een aanvraag voor toelating tot de Wet schuldsanering (WSNP). „Als die wordt toegekend, staat iemand drie jaar onder bewind en moet hij zich aan heel strakke regels houden. Na die periode kan hij met een schone lei beginnen. Een SchuldHulpMaatje begeleidt hem en moedigt aan om vol te houden, want het is zwaar om lange tijd heel weinig leefgeld te hebben. Ik wijs er dan steeds op dat er licht is aan het eind van de tunnel.”

Afsluiting gas

De oorzaken van de problemen zijn divers, merkt ds. Aanen. Regelmatig is er sprake van schulden na een echtscheiding. „Ik kom ook mensen tegen, met verschillende nationaliteiten, die totaal niet weten hoe ze met geld moeten omgaan. Een Antilliaanse vrouw vertelde me dat haar kerkelijke gemeente bij het dooponderwijs aan volwassenen ook budgetteringsles geeft, omdat bijna alle Antillianen veel schulden hebben door kopen op krediet.”

Elk contact verloopt anders, is de ervaring van ds. Aanen. „In het begin kan het intensief zijn, als er bijvoorbeeld sprake is van een dreigende uithuiszetting of afsluiting van gas en licht. Dan kom ik een paar keer per week bij mensen. Als het stabiel is, gaan ze één keer per maand naar de sociale dienst. In de tussenliggende weken kom ik langs om te kijken of alles goed gaat.”

Vaak ziet ds. Aanen dat de omstandigheden van de hulpvrager verbeteren, maar er zijn ook andere situaties. „Mensen moeten meewerken, bereid zijn in uitgaven te snijden. Als die wil er niet is, houdt het op. Dan neem ik na een paar keer beleefd afscheid, in de hoop dat iemand niet onder de brug belandt. Mensen houden hun eigen verantwoordelijkheid.”

Voedselbank

Samira wil er alles aan doen om uit de problemen te komen. Hoewel ze het financieel zwaar heeft, valt ze net buiten de criteria voor hulp van de voedselbank. Via ds. Aanen kan ze terugvallen op een initiatief van Dordtenaar Ebe Bruinsma, die dagelijks voedsel dat niet meer te verkopen is ophaalt bij lokale supermarkten en uitdeelt aan mensen in nood.

De Afrikaanse moeder hoopt dat ze snel wordt toegelaten tot de schuldsanering. „Ik wil van mijn schulden af, een vaste baan vinden en mijn man hierheen laten komen.” Al zijn haar zorgen nog lang niet voorbij, ze zegt dat haar situatie is verbeterd sinds ze een SchuldHulpMaatje heeft. „Ik kreeg elke dag brieven over schulden en probeerde ze af te lossen, maar het werd alleen maar erger, erger, erger. Daar werd ik gek van. Nu kan ik alles met iemand bespreken en heb ik overzicht. Dat geeft rust. Zonder deze hulp zou ik het niet redden.”

Samira heet in werkelijkheid anders.

Maatje bij schulden

SchuldHulpMaatje is een diaconaal initiatief van diverse kerken, christelijke organisaties en bureaus voor schuldhulpverlening. Het biedt vrijwilligers een driedaagse training en jaarlijkse nascholing om mensen met schulden –binnen en buiten de kerk– te kunnen ondersteunen, doorgaans in aanvulling op hulp door instanties zoals de sociale dienst.

SchuldHulpMaatje ging in 2010 van start en is inmiddels uitgegroeid tot een landelijke vereniging waarbij meer dan zestig plaatsen zijn aangesloten. Het streven is volgend jaar in 25 nieuwe plaatsen te starten. In mei lanceerde de organisatie een website die tips biedt bij het bespreekbaar maken van schulden en het geven van hulp.

Klik hier voor de website www.schuldhulpmaatje.nl
Klik hier voor de website www.eerstehulpbijschulden.nl
Klik hier voor de website www.uitdeschulden.nl