In Dordrecht maakte de inwoonster van Houten de oorlogsjaren mee. „Toen de oorlog uitbrak, woonden we in de Willem Marisstraat in Oud-Krispijn. Ik werd die morgen in mei wakker van allerlei vreemde geluiden. Toen ik de gordijnen opendeed, hoorde ik vliegtuigen overkomen en zag parachutisten. Indrukwekkend, maar als klein meisje vooral om bang van te worden.” Vanwege de hevige gevechten die in en rond Dordrecht uitbraken, besloten haar ouders te vluchten. „Met vier kinderen, van wie de jongste nog in de wieg lag, gingen we naar de Alblasserwaard, waar de ouders van mijn vader woonden. We konden alleen het hoognodige meenemen. Er reden geen bussen, we moesten lopend naar opa en oma. Overal gedreun, overal vliegtuigen en daar liepen wij tussen. Een tocht die ik nooit zal vergeten. Het is een eind lopen, hoor, naar Brandwijk, zeker voor een klein meisje.”

Na de meidagen ging het gezin terug naar Dordrecht. Daar maakte de schrijfster de oorlogsjaren mee. „Op een gegeven moment werd onze school gevorderd. Toen gingen wij als kinderen in de schuur schooltje spelen.”

Eind 1944 moest het gezin voor de tweede keer vluchten toen de Duitsers in Dordrecht razzia’s hielden op zoek naar arbeiders voor de oorlogsindustrie. „Vader zat verborgen onder de vloer. Wij als kinderen rilden van angst. De volgende dag vertrokken we weer naar de Alblasserwaard.” Daar bleven ze totdat de oorlog was afgelopen. „Mijn grootouders woonden pal naast de kerk. Oma was daar stovenzetter. Ze plaatste warme stoven in de kerk, waar mensen hun voeten op konden doen. De tuin van opa en oma grensde aan de pastorietuin. Op een dag hoorden we daar iemand in een vreemde taal praten. We begrepen er niets van. Pas later hoorden we dat er bij de dominee piloten ondergedoken zaten. Na de Bevrijding gingen we met paard-en-wagen naar huis.”

Later werd Van der Toorn onderwijzeres. Ze werkte vlak bij haar oude onderkomen in Bleskensgraaf, studeerde af als neerlandicus en gaf taalonderwijs aan buitenlanders en op een hogeschool. „De verhalen uit mijn jeugd heb ik lang met me meegedragen. Mijn kinderen en kleinkinderen vroegen ernaar, maar ik vond het lastig om te vertellen wat ik heb meegemaakt. Daarom heb ik het opgeschreven. Niet alleen maar narigheid, maar ook verhalen uit het alledaagse leven. Hoe vader tabak verbouwde in de tuin en dat je, zonder auto’s, zo fijn op straat kon spelen.”

Het leidde tot een ongeveer 100 bladzijden tellend boekje met 26 korte hoofdstukken waarin de schrijfster in de ik-vorm haar ervaringen beschrijft. „Ik ben er een jaar of vijf geleden mee begonnen. Heb onderzoek gedaan om te kijken hoe het echt was gegaan. Als kind beleef je de dingen op je eigen manier. Ik ben ook terug gegaan naar de Alblasserwaard en de omgeving waar ik ben opgegroeid. Er komen dan veel herinneringen boven. Jammer genoeg bestaat de Da Costaschool niet meer.”

Donderdagmiddag bood ze haar boek aan de Dordtse wethouder Van de Burgt aan. Die was vol lof: „Eigenlijk zouden alle scholen dit boek in hun bibliotheek moeten hebben. Het is geschreven in de taal van kinderen en hoort in het onderwijsprogramma.” Als verrassing was ook oud-schoolhoofd Van Gink aanwezig, die jarenlang directeur is geweest van de Dordtse Mauveschool waarin de Da Costaschool is opgegaan.

De gemeente Dordrecht zorgt ervoor dat alle Dordtse basisscholen het boek krijgen. Onlangs bestelden bibliotheken 130 exemplaren van het boek dat Van der Toorn in eigen beheer heeft uitgegeven.

Inmiddels heeft de Houtense alweer plannen voor een nieuw boek. „Niet meer over de oorlog, dat hoofdstuk is afgesloten.”