„En dat is nodig ook”, zegt wethouder Vat (SGP). Volgens de portefeuillehouder is de staat van onderhoud van die torens dermate slecht dat ze komend jaar stevig moeten worden aangepakt. „Zonder groot onderhoud ontstaan er onaanvaardbare veiligheidsrisico’s.” Door houtrot in de balken wordt de constructie van de Brandwijkse toren instabiel.

De toren in Bleskensgraaf heeft te kampen met een ernstige vorm van betonrot door het blootliggen van het wapeningsstaal. Ook in de Streefkerkse toren is er sprake van betonrot. „Je ziet het al aan de buitenkant van de torens. Stenen worden poreus, er ontstaan scheuren, hier en daar komt het voegsel ertussenuit. Het is echt niet zo dat er acuut gevaar bestaat voor kerkgangers en passanten. Er valt niets naar beneden, maar het is zaak het niet zo ver te laten komen en dit probleem serieus aan te pakken.”

Volgens de wethouder kwam de zaak vorig voorjaar aan het licht toen bleek dat het vlaggen in de Molenwaardse dorpen in gevaar dreigde te komen, omdat de opgangen in de torens arbotechnisch waren afgekeurd. Kerkbesturen, ondernemers en oranjeverenigingen sloegen de handen toen ineen en zorgden dat –onder meer door het aanbrengen van leuningen aan twee kanten– de vlaggen op 30 april gewoon van de kerktorens konden wapperen. Een interne inspectie wees vervolgens uit dat er sprake was van achterstallig onderhoud en dat er in een aantal gevallen snel actie moest worden ondernomen.

De gemeente kiest bij de uitvoering voor de „sobere en doelmatige” variant. Een andere optie zou veel duurder worden en bijna 1 miljoen euro kosten.

Van de elf kerktorens die Molenwaard in beheer heeft, maken er acht kans op subsidie voor het in stand houden van rijksmonumenten. Voor vijf torens is inmiddels een subsidie toegekend. Voor drie andere torens moet nog een reactie binnenkomen van de rijksdienst. Tot nu toe gaat het om 65.500 euro.

Voorwaarde voor het binnenhalen van dat geld is wel dat de subsidie binnen zes jaar na toekenning wordt gebruikt. „Vandaar dat we het project in 2020 willen afronden”, aldus Vat. „Dan is het achterstallig onderhoud ingehaald en gaan we jaarlijks normaal onderhoud uitvoeren om te voorkomen dat dit probleem zich in de toekomst herhaalt.”

Volgens de wethouder hebben de werkzaamheden in goed overleg met de kerkelijke gemeenten plaats. „Waar mogelijk trekken we samen op. Molenwaard is verantwoordelijk voor de torens, de kerkelijke gemeenten voor de gebouwen.” Molenwaard onderzoekt of andere partijen op termijn het in stand houden van de torens kunnen overnemen. „We gaan eerst zorgen dat het onderhoud op orde is en kijken dan of we de torens van de hand kunnen doen. In de tijd van Napoleon werden kerktorens eigendom van de gemeenten en werden ze onder meer gebruikt als uitkijktoren. Nu hebben ze voor gemeenten eigenlijk geen functie meer. Daarom gaan we proberen ze te verkopen, al zal dat niet eenvoudig zijn.”

De komende tijd gaat de wethouder kijken of partijen geïnteresseerd zijn. „Ook daarvoor gaan we in gesprek met de samenleving. Een van de suggesties is om, net als bij de molens, een stichting in het leven te roepen die de torens in stand houdt. Overigens is niet elke oplossing geschikt. Het gebouw wordt vooral als kerk gebruikt. Daar moeten we wel rekening mee houden.”