Een toenemend aantal scholen buit bewust zijn „bijzonderheid” uit om allochtone leerlingen te weren, vindt voorzitter Blok (VVD) van de commissie die het integratiebeleid onderzocht. Hij noemde maandag als voorbeeld een school in Utrecht, die volgens recente krantenberichten haar rooms-katholieke signatuur na jaren van versloffing weer zou hebben opgepoetst om allochtone leerlingen te kunnen weigeren.

Volgens NRC Handelsblad van 22 november vorig jaar staat dit voorbeeld niet op zichzelf. Die krant meldde toen dat rooms-katholieke middelbare scholen steeds vaker religieuze symbolen inzetten om hun scholen wit te houden. Ze formuleren eigentijdse tien geboden, geven de katholieke signatuur weer een vooraanstaande plaats in het reglement, plaatsen kruisbeelden en verbieden moslimmeisjes hoofddoekjes te dragen.

De commissie-Blok vindt dat deze scholen misbruik maken van de vrijheid van onderwijs. Het enige doel wat ze willen bereiken, is dat de school gevrijwaard blijft van een vloed aan zwarte leerlingen. Andere middelbare scholen hebben door de grote aantallen zwarte leerlingen een slechte naam gekregen. Door de rooms-katholieke signatuur nieuw leven in te blazen, zouden scholen dat probleem voor willen zijn.

Hoe de commissie-Blok wil voorkomen dat scholen op deze wijze misbruik maken van de identiteit, is onduidelijk. In ieder geval niet door de grondwettelijke vrijheid van onderwijs te beperken, zo benadrukte Blok maandag tijdens een persconferentie.

De commissie wil dat gemeenten een taak krijgen op dit gebied. Zij zouden bindende afspraken met schoolbesturen moeten maken over het percentage zwarte leerlingen dat zij moeten opnemen. Maar wat als scholen niet willen? Op die vraag moest Blok erkennen dat gemeenten nauwelijks een stok achter de deur hebben. Ze hebben alleen bemoeienis met de gebouwen. Dat lijkt niet echt een effectief wapen.

Ook commissielid Adelmund (PvdA), ex-staatssecretaris van Onderwijs, blijft vaag over deze aanbeveling. Ze is voor alles verbolgen over de -apert onjuiste- berichten in de media van afgelopen zaterdag dat de commissie-Blok de onderwijsvrijheid zou willen aantasten en zwarte scholen zou willen verbieden. Adelmund ziet achter deze publiciteit een poging de kwestie van de onderwijsvrijheid toch vooral op de politieke agenda te krijgen.

De ex-staatssecretaris: „De onderwijsvrijheid zoals die is neergelegd in artikel 23 van de Grondwet vind ik een groot goed. Voor mij betekent die vrijheid vooral de keuzevrijheid van de ouders. Dat moet zo blijven. En van keuzevrijheid is geen sprake als een school extra kruisen aan de muur hangt in de hoop dat allochtone ouders zich daardoor laten afschrikken.”

Artikel 23 heeft toch ook betekenis voor de scholen zelf?
Adelmund: „Die discussie is me bekend. Met de heer Van der Vlies van de SGP heb ik daar in de Kamer al menig robbertje over gevochten. Dat zal nu opnieuw gebeuren, denk ik.”

Ziet de commissie echt een taak voor gemeenten bij de beoordeling of een school al dan niet misbruik maakt van haar signatuur?
„Die conclusie is me te kort door de bocht.”

Waarom zegt de commissie niet gewoon: Iedere ouder die vindt dat een school zijn kind ten onrechte weigert, kan naar de Commissie Gelijke Behandeling stappen?
„Ook daarover zullen we het in het debat met de Kamer hebben. Feit is dat die commissie interessante uitspraken doet. Maar we moeten de discussie niet zo zeer richten op de onderwijsvrijheid. De segregatie (tweedeling in de samenleving tussen allochtonen en autochtonen, JvK), daar moeten we vooral wat aan doen.”