In de hobbyruimte weet alleen de klusser zelf de weg
Otto Kalkhoven is fotograaf. Maar hij is ook doe-het-zelver; klusser dus. Uren kan hij doorbrengen in zijn werkplaats. Te midden van gereedschappen, houtkrullen en metaalspanen, veertjes, draadjes, boutjes en moeren. Maar toen hij zijn hobbyruimte door zijn fotolens zag, ging er een wereld voor hem open.
De werkruimte is voor de doener niet zomaar een hok waar altijd wat spinnenwebben aan de balken hangen, waar het nooit helemaal opgeruimd is en waar alleen de klusser zelf de weg weet. Waar elke poetsmadam –desnoods met geweld– geweerd wordt en waar de onhandigen zich als een kat in een vreemd pakhuis wanen. Maar waar voor de doe-het-zelver het gereedschap minutieus geordend voor het grijpen ligt en hangt. Waar de denker hoogstens een bende ziet en in zijn beleving de olie stinkt, daar ervaart de doener vrijheid. Daar hangt de lucht van vakmanschap. Het is voor hem een vrijplaats om zichzelf te zijn; waar hij met de tong tussen de lippen geperst zijn stinkende best doet de klus te klaren. Hier speelt tijd geen rol. Of het moet de werkplaats van een klokkenmaker zijn. Overdreven lyriek? Vraag het de klusser zelf.
Sterke verhalen
Kalkhoven reisde door Nederland en fotografeerde 29 geheel verschillende werkplaatsen. Schrijfster Thelma Egberts tekende de sterke verhalen van de klussers op. Over mislukkingen en huzarenstukjes, „over het belang van goed gereedschap, over vakmanschap en ambacht, over de voldoening van het met de handen werken.”
Het resultaat is een boek voor denkers, om wat meer begrip en respect te krijgen voor de doeners. Maar ook voor de doeners zelf om te genieten van de rijke traditie van (soms heel oude) ambachten. Om nieuwe ideeën op te doen en te zien hoe ook anderen altijd bezig zijn hun eigen gereedschap te maken, om de klus te vergemakkelijken.
De werkplaatsen in het boek zijn nogal verschillend. Soms groot, vaak klein, soms netjes, meestal rommelig. Soms het vooronder van een schip, vaker een schuur of een zolder. Even verschillend zijn de klussers; soms jong, meestal wat ouder, soms hooggeschoold, soms minder, maar allemaal uiterst gepassioneerd.
Ook de klussen variëren nogal. Restauraties zijn populair. Van auto’s, solexen, klokken, kasten en (land)bouwmachines. Maar ook het zelf produceren valt in de smaak; smeedwerk, hout draaien, glas-in-loodwerk, muziekinstrumenten maken of koperbewerken.
”Man & werkplaats” gunt de lezer een kijkje in de boezem van de passionist; wat begon als hobby groeide uit tot een milde vorm van bezetenheid. De lat komt steeds hoger te liggen. En de werkplaats? Die wordt niet zel-den een doel op zichzelf.
Kalkhoven en Egberts hebben een heerlijk kijk- en leesboek gemaakt, waar zelfs de drukst bezette hobbyist tijd voor wil uittrekken. Toch blijft er één maar aan dit boek, want Kalk-hoven onthoudt de lezer één ding. Een blik in zijn eigen werkplaats.
Boekgegevens
Man & werkplaats. 29 mannen over hun werkplaats, gereedschap en vakmanschap, Otto Kalkhoven en Thelma Egberts; uitg. Beste, Eppenhuizen, 2014; ISBN 978 90 8218 80 0 4; 164 blz.; € 19,95.
