Er is een nieuwe trend zichtbaar in onze samenleving. Eén waarin meer aandacht is voor de mens, voor elkaar en waarin delen centraal staat. Mensen verzamelen hun eten uit afvalcontainers om zo voedselverspilling tegen te gaan; groepen mensen leven in een gemeenschap; anderen delen hun bezittingen door bijvoorbeeld hun auto uit te lenen aan wie die op dat moment nodig heeft.

Het afgelopen jaar hebben over deze nieuwe ontwikkelingen verschillende artikelen in deze krant gestaan. Hieraan was een speciale serie gewijd: ”Duurzame keuzes maken: wat betekent dat in de praktijk? Mensen vertellen”.

Een van de recentste artikelen uit deze reeks ging over Frank Mulder, die zijn comfortabele leven opgaf en in een woongroep ging wonen (RD 5-7). Welke gedachten spelen er door uw hoofd als u over zulke initiatieven en mensen leest? Vindt u die mensen maar idealistische wereldverbeteraars, of volgt u juist hun voorbeeld?

Als het gaat om onze houding ten opzichte van consumptie en bezit moeten zaken drastisch veranderen.

U kent waarschijnlijk wel het plaatje van de ”American Dream”: ongeacht de sociaaleconomische klasse of afkomst heeft iedereen de mogelijkheid van krantenjongen op te klimmen tot miljonair. Na de Tweede Wereldoorlog is deze droom ook voor veel Nederlanders werkelijkheid geworden, dankzij de enorme economische groei die ons ongekende welvaart heeft bezorgd.

Nu, zo veel jaren later, ontstaan er stromingen die op een nieuwe manier nadenken over de waarde van consumptie en bezit. Deze houding profileert zich vaak onder jonge mensen die anders willen leven dan hun ouders. Zij zijn ontevreden over de op geld gerichte consumptiemaatschappij.

Eerste volgelingen

Opmerkelijk genoeg zijn het juist niet de christenen, maar vooral niet-christenen die van zich laten horen. Dit terwijl christenen vaak worden gewezen op het leefpatroon van de eerste volgelingen van Jezus Christus, waar we over lezen in het boek Handelingen. Deze christenen hadden alle dingen gemeenschappelijk, verkochten hun bezittingen en deelden hun eigendommen onder elkaar uit (zie Handelingen 2:44-45). Ook bekend is de oproep van Paulus aan de rijken in zijn brief aan Timotheüs: de rijken mogen genieten van rijkdom, maar ze moeten ook goed doen, vrijgevig zijn en bereid zijn om samen te delen.

Het is dan ook opvallend dat de nieuwe visie op consumptie en bezit niet massaal door christenen wordt gevolgd. Veeleer zelfs met enige scepsis van een afstandje wordt bekeken. Wat is hier de oorzaak van?

Een van de mogelijke antwoorden op deze vraag is dat wij te veel waarde toekennen aan onze begeerten en te veel vastzitten aan ons consumptiepatroon. Wij willen maximale waarde voor ons geld. Wat de ander heeft, willen wij ook en het liefst nog meer dan dat. Een andere verklaring is dat wij ten diepste niet begrijpen waarom God van ons vraagt niet te veel geboeid te zijn door geld en goed.

Dienen

Natuurlijk zegt God dat wij mogen genieten – lees het boek Prediker maar. Wij zijn zelfs te beklagen als wij niet durven of kunnen genieten. Maar kunnen wij genieten als wij niet weten wie de Gever is van de gave? Als wij de Gever niet kennen, kijken wij ook niet verder dan alleen maar naar het hier en nu.

Weten wij wel wie de Gever is, dan kijken wij verder vooruit – naar de toekomst. Juist dan gaan we producten met elkaar delen, omdat we inzien dat bezit alleen maar een instrumentele waarde heeft. Bezit wordt ingezet om God te eren en om Zijn doelen te dienen. Dat God de Gever is, betekent immers dat ons bezit ten diepste van Hem is. Hij geeft het ons, met het doel dat wij het besteden in relatie tot Zijn Koninkrijk. En dat is veelzijdig. In ieder geval doet het ons beseffen dat we ons geld en goed van God lenen. Als vanzelf raken we dan minder geboeid door ons bezit.

Als al ons bezit van God is, dienen wij dat te gebruiken om tot zegen voor anderen te zijn. Dat betekent dat anderen er ook van kunnen genieten. Net als vroeger, zoals we onder andere kunnen lezen in de brief aan Diognetus (2e eeuw) over de christenen: „Zij delen hun tafel. Ze zijn arm, maar maken velen rijk. Ze komen alles tekort, maar ze hebben alles in overvloed.”

Wat is het mooi als wij als christenen ontwaken uit onze Amerikaanse droom, misschien wakker geschud door niet-christenen, om te leven zoals de christenen uit deze brief en zoals God het bedoeld heeft.

De auteurs zijn lid van het CSFR-dispuut Ichthus in Rotterdam en redactieleden van de bundel ”De American Dream voorbij?! Over de plaats van consumptie en bezit in ons leven”. Deze bundel wordt zaterdag 18 oktober gepresenteerd op het lustrumcongres in Rotterdam.