De voorbereidingen voor de Nederlandse strijd tegen IS in Irak draaien op volle toeren. Donderdag onthulde deze krant dat Defensie in alle stilte drie F-16’s in Jordanië heeft gestationeerd, nog voordat de Tweede Kamer zich over de missie had gebogen.

De laatste vijf F-16’s zijn gisteren vanaf Vliegbasis Volkel aangekomen op de Shaheed Mwaffaq Air Base in Jordanië. Nederland zet zes jachtvliegtuigen (en twee reservekisten) en pakweg 400 militairen in. De F-16’s komen mogelijk dit weekend al in actie, aldus minister Hennis gisteren.

Volgens Hennis geven de jachttoestellen in eerste instantie steun aan Iraakse en Koerdische grondtroepen. Later zullen ze ook IS-doelen aanvallen. De operaties worden aangestuurd vanuit Qatar. „De missie vraagt veel van de vliegers”, laat voormalig F-16-vlieger en oud-luchtmachtgeneraal Berlijn (64) vanuit Curaçao weten.

Moeilijke missie?

„Ja, een complexe missie. De inzet in Irak is nieuw. Je weet nooit precies wat je daar tegenkomt. De Nederlandse F-16-vliegers zijn echter uitermate getraind. Ik heb daar alle vertrouwen in.”

Wat maakt de missie zo moeilijk?

„De onzekerheid. In het gebied is een flinke dreiging aanwezig, maar onzeker is hoe groot de tegenstand is. Niet bekend is of IS luchtafweer kan inzetten. Dat moet allemaal nog blijken. De opdracht in Irak is om zo nauwkeurig mogelijk op te treden, zonder nevenschade aan te richten.”

Is de Irakmissie tegen IS enigszins vergelijkbaar met de inzet tegen Libië van drie jaar geleden?

„Nee, de verschillen zijn groot. Bij Libië had Nederland alleen de taak het luchtruim boven de Middellandse Zee schoon te vegen en vliegtuigen te onderscheppen. Het bombarderen van een vijand vraagt echter een totaal andere voorbereiding. Je moet over goede inlichtingen beschikken, vliegers goed instrueren en bommen zodanig configureren dat ze het bedoelde effect hebben. De vliegers moeten eventueel vijandelijk luchtafweer ontwijken, hun doelen aanstralen en vervolgens hun toestel zo manoeuvreren dat ze die met hun geleide wapens kunnen bestoken. Een complexe operatie.”

F-16-vliegers mogen alleen in Irak optreden, niet in Syrië. Logisch?

„Vanuit militair oogpunt is de beperking tot Irak natuurlijk minder gelukkig. Als IS-strijders de grens met Syrië oversteken, dan zijn ze veilig.

De Nederlandse politiek kijkt nu eenmaal op een bepaalde manier tegen het volkenrechtelijk mandaat aan. Dat moeten we respecteren. De politiek bepaalt de spelregels. Optreden in Syrië is echter niet voorgoed uitgesloten.”

Laat Nederland hiermee de Amerikanen de kastanjes uit het vuur halen in Syrië?

„Het zou een klungelige aanpak zijn als Nederland op deze manier, in z’n eentje, tegen IS optreedt. De coalitie tegen IS bestaat echter uit veertig landen. De Amerikanen hoeven niet alleen op te treden in Syrië. Er zijn meer bondgenoten.”

De F-16’s worden een dagje ouder. Kunnen ze nog adequaat optreden?

„Onze F-16’s zijn na een update nog een zeer geducht luchtwapen. Ze zijn minder geschikt tegen modern luchtafweer. Apparatuur op de F-16’s die waarschuwt dat het toestel wordt aangevallen, voldoet minder. In Irak is dat niet aan de orde. In Syrië wel. Dat land beschikt over moderne luchtafweersystemen, vergelijkbaar met onze Patriots.”

Nederland kan z’n F-16’s niet verantwoord boven Syrië inzetten?

„Alleen als ze worden vergezeld door vliegtuigen die luchtafweer elektronisch kunnen verstoren.”

Hoe snel kunnen de F-16 worden ingezet?

„Binnen 24 uur.”