Voor bedrijven die lease-auto’s ter beschikking stellen is het perfect geregeld. De werknemer gaat erop vooruit, want had hij voorheen een bijtelling van 25 procent, nu gaat deze bijtelling terug naar 22 procent. Leuk voordeeltje! Ook de werkgever is er goed mee, omdat de administratieve last voor de lease-auto wordt verlicht. Alleen de fiscus, oftewel de schatkist, is de dupe. Gezien het aantal lease-auto’s in Nederland is het gevolg van de maatregel dat er een stevige bron van inkomsten is afgeroomd. Maar daar hebben werkgever en werknemer geen boodschap aan. Kortom, alles pais en vree aan de onderhandelingstafel.

Nu zijn er natuurlijk ook heel wat werknemers die een auto van de zaak meekrijgen om dagelijks hun werkzaamheden te kunnen verrichten op locatie. Denk aan de bestelbusjes, geheel ingericht voor het werk. Dat zijn natuurlijk geen auto’s waarmee je ook nog eens privé op pad gaat, dus een bijtelling voor de werknemer van 22 procent voor een dergelijke bedrijfswagen is onzinnig. Gelukkig zijn daarvoor weer oplossingen bedacht. Zo mag de bestuurder van een dergelijke auto dagelijks een rittenadministratie bijhouden, of de werkgever mag een verklaring afgeven dat de bestuurder per jaar minder dan 500 kilometer privé gebruik heeft gemaakt van het vervoermiddel. Opnieuw geen ernstig probleem aan de onderhandelingstafel.

Maar nu de werknemer die geacht wordt zich met zijn privé-auto naar het werk te spoeden. Voor zowel het woon-werkverkeer als het zakelijk verkeer is het onbelaste bedrag vastgesteld op 0,18 eurocent. Voorheen gold, voorzover afgesproken in de CAO, voor het woon-werkverkeer het reiskostenforfait en voor de zakelijke kilometers een onbelaste vergoeding van 0,28 eurocent. De gelijktrekking van woon-werkverkeer en zakelijk verkeer en de verlaging naar 0,18 cent onbelast brengt een scala aan voorbeelden met zich mee die niet zo gemakkelijk op te lossen zullen zijn aan de onderhandelingstafel.

Het bekendste voorbeeld is de werknemer in de thuiszorg. De thuiszorgmedewerkers rijden vaak binnen de regio van hot naar haar. De werknemer die het per fiets afkan, is goed af. Voor elk vervoermiddel geldt immers hetzelfde regime, dus elke kilometer van 0,18 eurocent is kassa. Maar degene die de thuiszorg per privé-auto biedt, heeft een probleem doordat de onbelaste vergoeding van 0,28 eurocent naar eurocent 0,18 zakt. Los dat maar eens even op!

Een ander voorbeeld is het bedrijf waar de werknemer vorig jaar nog reiskostenforfait ontving en daarnaast een onbelaste vergoeding van 0,28 eurocent voor zijn zakelijke kilometers. Zoals het kabinet het wil, vervalt het reiskostenforfait en wordt er voortaan 0,18 eurocent per kilometer woon-werkverkeer betaald.

Dat brengt een totaal nieuw kostenplaatje mee voor de werkgever. En het vreemde is dat een werknemer die heel ver weg woont er geweldig op vooruitgaat, terwijl de werknemer die misschien wel op eigen kosten dicht bij het werk is gaan wonen geen enkele vergoeding krijgt. Uiteraard heeft de wetgever dit verdedigd door te zeggen dat het voordeel van de woon-werkkilometers compensatie is voor het nadeel bij de zakelijke kilometers, maar per individu kan dit heel verschillend uitpakken.

Ten slotte zijn er ook nog werknemers die in hun CAO geen reiskosten voor woon-werkverkeer hadden en de maximale fiscaal onbelaste vergoeding voor het zakelijke verkeer. Zij gaan er in de nieuwe systematiek ook op achteruit. De enige mogelijkheid om te repareren is dat er een belast deel van de vergoeding wordt toegekend. Als de werkgever uiteindelijk eurocent 0,28 netto wil blijven vergoeden, wordt de kostenpost voor de werkgever stevig verhoogd. Ga er maar aan staan bij de onderhandelingstafel.

Nogmaals, de CAO-tafel is een onderhandelingstafel. De komende tijd zal die tafel heel wat keren extra aangericht worden om de problematiek van de reiskostenvergoedingen te bespreken. De aangerichte schade is veel groter dan de wetgever heeft verwacht en wilde toegeven, de reparatie zal van werkgevers en werknemers het nodige vergen. In de praktijk blijkt nu reeds hoe lastig het wordt om tot aanvaardbare oplossingen te komen. Er zijn nog niet veel CAO’s of arbeidsvoorwaardenregelingen bekend waar de oplossing reeds vastgesteld is in gezamenlijk overleg tussen werkgever en werknemer.

De auteur is directeur van de RMU.