In het Landelijk Dienstencentrum van de Protestantse Kerk in Utrecht werd dinsdag de bundel ”The Protestant Church in the Netherlands: Church unity in the 21st century” gepresenteerd. De kerk ontstond op 1 mei 2004 na de vereniging van de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk.

„We hebben wel eens gedacht”, zei synodepreses ds. K. van den Broeke, „moeten we het tienjarig bestaan van de Protestantse Kerk wel vieren? Tien jaar, dat is maar een fractie van de kerkgeschiedenis. Maar in een land dat bekend staat om zijn kerkscheuringen is het toch wel bijzonder dat drie kerken, na een lange tocht door de woestijn, elkaar hebben gevonden.”

In het expertisecentrum van de Protestantse Kerk werd het idee geboren om een boek uit te brengen, zei prof. dr. L. J. Koffeman, die samen met scriba dr. A. J. Plaisier de redactie voerde. De Engelstalige bundel, die verscheen bij de Duits-Zwitserse uitgeverij LIT Verlag, bestaat uit drie delen. Prof. Koffeman beschrijft de wordingsgeschiedenis van de Protestantse Kerk, van 1961 tot 2004. Dr. Plaisier gaat in op de periode vanaf de vorming van de Protestantse Kerk tot nu, terwijl dr. H. Dane de positie van de kerk in de Nederlandse samenleving beschrijft.

De Protestantse Kerk in Nederland is lang niet de eerste kerk die is ontstaan uit meerdere kerkverbanden, zo blijkt uit het tweede deel van het boek. De Verenigde Protestantse Kerk in België (VPKB) dateert al uit 1978, en ook de United Reformed Church (URC) in Groot-Brittannië (1972), de Uniting Church in Australia (1977) en de Verenigende Gereformeerde Kerk in Suider-Afrika (1994) zijn ouder. Wat deze kerken echter gemeen hebben met de Protestantse Kerk, is dat de vorming ervan vele jaren duurde. Kerkelijke eenheid blijkt een zaak van lange adem te zijn.

Toch begint oecumene met de zichtbare eenheid van de kerk, aldus prof. Koffeman. „Sommige mensen zeggen dat kerkelijke eenheid start met wederzijdse erkenning of samenwerking in zending en diaconaat. Maar bij de vorming van de Protestantse Kerk hebben we gezien hoe belangrijk echte eenheid. Als je op weg gaat, leer je nieuwe dingen en leidt de Heilige Geest je door het leven.”

Het derde deel van de „jubileumbundel” bevat drie theologische reflecties op de betekenis van kerkelijke eenheid vandaag.

Dr. Plaisier overhandigde het boek aan enkele buitenlandse gasten, die ook zondag aanwezig waren bij de viering van tien jaar Protestantse Kerk in De Fontein in Nijkerk. Hij had ook een exemplaar voor de ”founding fathers” van de protestantse kerkorde, dr. B. Plaisier, dr. P. van den Heuvel, prof. dr. J. P. Boendermaker en ds. B. Wallet. „De kerkorde is een belangrijk document, een solide basis voor onze Protestantse Kerk”, zei de scriba.

Een onverwachte gast was dr. John Gibaut, voorzitter van de commissie voor geloof en kerkorde (Faith and Order) van de Wereldraad van Kerken. Hij moest in het Landelijk Dienstencentrum zijn voor een andere bijeenkomst, maar woonde toch even de boekpresentatie bij.

„De Wereldraad roept kerken op om een te worden”, zei dr. Gibaut. „Dat betekent dat we om de zoveel jaar een aantal lidkerken verliezen. Maar dat is niet erg. Ook bij de Protestantse Kerk zien we dat kerkelijke eenheid mogelijk is, al kost dat soms veel tijd en moeite. Dit boek laat zien hoe het kán.”

„Koning zeer betrokken bij dienst PKN”, Reformatorisch Dagblad (15 september 2014)