Paulus kreeg van de Heer de opdracht naar Rome te gaan om daar voor de keizer te verschijnen. Rowan Williams zegt hierover in zijn in 2012 verschenen boek ”Faith in the Public Square” (Geloof in het publieke domein), dat deze opdracht voor Paulus behelsde dat hij zich moest vestigen in het centrum van de politieke én godsdienstige macht. De boodschap van het Evangelie moest ook daar, in Rome, worden gebracht. Die boodschap lag niet alleen in de verkondiging, maar moest ook zichtbaar zijn in het dagelijks doen en laten. Van de verplichte verering van de keizer kon geen sprake zijn, ondanks de dreigende doodstraf.

Het gaat er niet om de samenleving van Rome en de politieke situatie in het Romeinse Rijk ten tijde van Paulus te vergelijken met die van heden ten dage. De verschillen zijn te groot. Waar het wel om gaat, is de opdracht tot het brengen van de Boodschap naar de hoofdstad, tot in het centrum van de macht. Want het brengen van de boodschap van het Evangelie heeft consequenties voor het dagelijks leven van iedereen, in zowel het politieke als het maatschappelijke leven.

In ons land is er de scheiding tussen kerk en staat. Heeft het dan nog zin zich op te houden in het centrum van de macht en politiek? Dat punt is voor onszelf van belang wanneer we letten op het belang van de kerk voor het publieke domein. We komen dan op het trefwoord genade.

De kerk heeft weet van de betekenis van dat woord voor ieder persoonlijk, voor de onderlinge verhoudingen, voor een samenleving, de kerk weet daarom van vergeving en verzoening.

De overheid heeft weet van de betekenis van wetten, meer dan van genade. De overheid ordent via wetten en regels, zoals ook al in het Romeinse Rijk het geval was. Voor de wet is iedereen gelijk, ongelijke behandeling is uit den boze. Wetten moeten consequent worden toegepast. Wetten kunnen in de uiterste consequenties toegepast, onmenselijk zijn en dit moet worden vermeden.

Dan helpt zoiets als genade. Wet en genade gaan hand in hand. De wet kan niet zonder genade. Dat impliceert dat kerk en overheid elkaar, over en weer, zo nodig mogen en moeten aanspreken op concrete zaken.

Voor de kerk gaat om een spreken in de zin van toelichten, uitleggen. Onderricht zoals Jezus dat gaf in de tempel en waarvan de evangelist Lukas meldt dat het gehele volk aan zijn lippen hing.

Daarmee heeft het zin om in het centrum van de politieke macht te verkeren. Wanneer het erop aankomt, moet er gesproken en gehandeld worden.

Een jaar geleden hadden wij er nog geen idee van dat grootschalig en op zo veel plaatsen heftige onrust, gewelddadigheden, burgeroorlog en oorlog zouden gaan uitbreken om verschillende oorzaken. Situaties waarin leiders tegenover elkaar staan en het uiterste geweld van de dood niet schuwen om hun doelen te bereiken. Weliswaar niet dicht bij ons land, maar we zijn er wel bij betrokken. Het verlangen naar vrede is groot.

Misschien helpt het als we erin slagen het gesprek gaande te houden tussen tegenstanders en met onze tegenstanders. Wanneer we blijven praten met elkaar. Wanneer we uitspreken dat de wens voor vrede, rechtvaardigheid en verdraagzaamheid breed wordt 
gedeeld in deze wereld en het erom moet gaan dat te bereiken. Als we laten merken dat we bereid zijn om samen opnieuw te beginnen.

Spectaculair? Het zaaien van het mosterdzaadje waarnaar Jezus verwijst is als zodanig ook niet spectaculair en toch kunnen de resultaten aanzienlijk zijn. Hier vraag ik: is dat ook niet leven en handelen vanuit genade, vergeving en verzoening, vanuit de gegeven opdracht op weg te gaan?

We kunnen het centrum van de macht ook mijden. We kunnen de verantwoordelijkheid ontlopen, zoals Jona aanvankelijk deed. We kunnen een andere richting dan die naar Ninevé of Rome uitgaan. De vraag komt op of we dan niet de Eeuwige buiten onze dagelijkse bezigheden laten.

De bekende neutrale houding. De gevolgen van die neutraliteit, zo leert de geschiedenis, zijn ernstig. Daarom geldt nog steeds de opdracht: ga naar Rome om voor de keizer te verschijnen. Zoek het publieke domein op, het centrum van de politiek en macht.

Zal alle tirannie dan eens geleden zijn? Die vraag wordt gesteld in lied 756 uit het Liedboek, met daarop direct het korte antwoord dat onze hoop bevestigt. „O sabbat Gods! En zie, dan zal het vrede zijn!”

De auteur is lid van de Raad van State.