De moord op een leerkracht van een Haagse middelbare school heeft de Nederlandse samenleving geschokt. Een zeventienjarige leerling schoot tijdens de middagpauze zijn conrector neer. Enkele uren later bezweek de man aan zijn verwondingen. Tientallen medeleerlingen waren ooggetuige van deze brute daad.Zo’n gebeurtenis is dramatisch. Allereerst voor de familie van het slachtoffer en daarnaast voor de leerlingen en leerkrachten van de scholengemeenschap. Het wrede karakter van de aanslag gaat het menselijk bevattingsvermogen te boven. De psychische littekens die zo’n moord nalaat, dragen mensen hun leven lang mee.

Geweld op school staat sinds een aantal jaren in de belangstelling. Er zijn duidelijke signalen dat scholen hier meer mee te maken hebben dan vroeger. Uit een onderzoek van de Algemene Onderwijsbond (AOb) van een jaar geleden blijkt dat dit zich meestal beperkt tot een handgemeen. In een relatief klein aantal gevallen gaat het om zeer ernstige incidenten. De meeste docenten en scholieren zeggen -gelukkig- zich nog altijd veilig te voelen binnen de schoolmuren.

Toch staat de gebeurtenis op de Haagse school niet op zichzelf. Ieder kan vaststellen dat de maatschappij verruwt en gewelddadiger wordt. Die ontwikkeling houdt geen halt voor de schooldeuren. In onze samenleving zijn mensen steeds minder bereid zich te voegen naar regels of rekening te houden met anderen. En wanneer zij hun zin niet krijgen, zijn ze steeds meer geneigd het ’recht’ in eigen hand te nemen.

Binnen het criminele circuit zijn gewelddadige afrekeningen inmiddels heel gebruikelijk. Ze zijn zo gewoon geworden dat ze in de media slechts nog beperkt aandacht krijgen. Maar de moord op de Haagse conrector vertoont wel opvallend veel overeenkomsten met een criminele liquidatie. De leerkracht had de dader enkele dagen eerder geschorst wegens wangedrag. Voor die beslissing moest de man gisteren boeten. In koelen bloede werd de docent neergeschoten.

Een oplossing voor dit probleem is nauwelijks te geven. Het gaat niet aan scholen op te roepen duidelijk regels te stellen. Daar ontbrak het immers niet aan op de Haagse scholengemeenschap. De leerling was namelijk wegens ontoelaatbaar gedrag aangepakt. Evenmin is het afdoende extra veiligheidsmaatregelen te nemen. Natuurlijk is het zinvol dat scholen wapenbezit verbieden. Evenzo kan het nuttig zijn het plaatsen van detectiepoortjes te overwegen. Maar op scholen in Amerika is gebleken dat daarmee het geweld niet geweerd wordt. Mensen die kwaad in de zin hebben, zijn vindingrijk om dat uit te voeren.

Toch mag de maatschappij zich niet laten vangen door gelatenheid. We kunnen de realiteit van de groeiende gewelddadigheid en toenemend egoïsme niet ontkennen. Maar we zullen die nooit mogen accepteren. De overheid heeft tot taak het geweld te beteugelen. Dat is haar eerste roeping. Individuele burgers zullen moeten laten zien dat niet het geweld en het eigen gelijk de basis voor een goede samenleving zijn, maar respect en naastenliefde. Wanneer we die overtuiging kwijtraken en niet meer uitdragen, is de situatie echt hopeloos geworden.