De eerste dag van de conferentie had veel overeenkomsten met de toeristische rondrit die ik in een bus door Rome maakte. Op de eerste conferentiedag hebben we in negen lezingen het terrein verkend van het neocalvinisme en katholicisme en hun reactie op de moderne tijd. Enkele highlights.

Prof. dr. G. Harinck, verbonden aan de Vrije Universiteit te 
Amsterdam, begroette de ongeveer dertig deelnemers –vooral veel Amerikanen– in een prach-
tig klooster vlak bij het Colosseum. Samen met dr. J. Eglington uit Edinburgh, Schotland, heeft hij alles georganiseerd.

Prof. dr. Richard Mouw van het Amerikaanse Fuller Theological Seminary ging onder meer in op de vraag hoe het neocalvinisme en het katholicisme elkaar zien. Rooms-katholieke theologen zien in de protestantse theologie een grote afstand tussen God en Zijn schepping. Zij wijzen dan op Gods nabijheid, vooral door de eucharistie. Gereformeerden wijzen dan op Christus’ aanwezigheid door Woord en Geest.

Drs. W. Huttinga, promovendus aan de Theologische Universiteit Kampen (TUK), liet helder zien hoe Herman Bavinck met deze materie omging. Bavinck wilde katholiek staan in kerk en theologie. Wel bekritiseerde hij het dualisme in de roomse leer van natuur en bovennatuur. Genade staat niet tegenover de natuur, maar herstelt de natuur.

Dr. H. Burger, die aan dezelfde universiteit is verbonden, belichtte Bavincks visie op Schrift en traditie. De Rooms-Katholieke Kerk geeft veel gewicht aan 
de kerkelijke traditie. Volgens 
Bavinck legt de kerk de Bijbel 
uit in de eigen tijd en cultuur. 
Dat is het werk van de Heilige Geest in de kerk. De traditie kan echter geen openbaring zijn. Gods openbaring is in Christus volkomen en daarom is de Schrift compleet.

Prof. dr. E. Echeverria is hoogleraar aan het rooms-katholieke Sacred Heart Major Seminary in Detroit, Michigan. Hij heeft een bijzondere rol tijdens onze conferentie. Hij studeerde in Amsterdam en is een kenner van het neocalvinisme. Hij heeft heel wat foutieve beelden over de roomse theologie kunnen bijstellen. Bijzonder leerzaam.

Dr. K. van Bekkum, ook verbonden aan de TUK, liet zien dat de encycliek ”Providentissimus Deus” uit 1893 veel sporen heeft nagelaten in het werk van Bavinck. In genoemde encycliek reageert de Kerk van Rome op de opkomende Bijbelwetenschappen. Voorzichtigheid en openheid typeert dit kerkelijk schrijven. Het heeft Bavinck blijkbaar aangesproken. Als hij schrijft over Schriftgezag en Schriftuitleg zien we diverse citaten uit deze encycliek. Het laat een duidelijke interactie zien tussen katholicisme en neocalvinisme in de moderne tijd.

VU-hoogleraar prof. dr. C. van der Kooi besprak de vraag: Waarom zouden we rooms-katholiek worden? Vooral in de eucharistie wordt de genade zichtbaar en tastbaar, en daardoor objectief en dichtbij voorgesteld. Waarom niet? Omdat de kerk en het ambt nooit beschikken over het werk van de Heilige Geest. De kerk heeft de belofte, maar niet het bezit van Gods Geest.