Commentaar: Rampenonderzoek niet gediend met complottheorieën
Het onderzoek naar de oorzaak van de ramp met de MH17 is in volle gang. Wel lijken er steeds meer puzzelstukjes op hun plaats te vallen. Zowel de zwarte doos als de teruggeluisterde gesprekken in de cockpit wijzen erop dat er technisch niets mis was met het toestel. De brokstukken tonen aan dat het toestel is geraakt door een projectiel.
Opvallend is ook dat niemand betwist dat het vliegtuig door een raketinslag is neergestort. Alleen de vraag wie het heeft gedaan, is nog open. Al wijzen er wel veel vingers naar de separatisten. Spannende vraag is in hoeverre de Russen daarbij betrokken zijn. Moskou wijst keer op keer naar Kiev.
Inmiddels doen ook andere opvattingen de ronde. Daarbij wordt verhuld of openlijk gewezen naar Amerika. Dat zou Kiev de handen boven het hoofd houden. De VS houdt volgens deze opvatting bewijsmateriaal verkregen door satellietfoto’s achter de hand waaruit blijkt dat Oekraïne de hand in de aanslag heeft gehad. Nog verder gaat de theorie dat Amerika zelf de kwade genius is. Door de schuld van deze aanslag in de schoenen van Rusland te schuiven zou het reden vinden om harde economische maatregelen tegen Poetin te nemen. Iets dergelijks zou de Amerikaanse legerleiding in 1962 hebben uitgehaald om Cuba klem te zetten.
Dergelijke theorieën doen bij grote crises keer op keer de ronde. Zo werd bij de moord op Pim Fortuyn beweerd dat deze politicus uit de weg was geruimd door de inlichtingendiensten. Rond de Bijlmerramp ging het verhaal van de ”mannen in de witte pakken”. Dat zouden agenten van de Israëlische geheime dienst Mossad zijn geweest. En al spoedig na de aanslagen van 11 september werd gesuggereerd dat de Amerikaanse regering zelf de terreurdaden had georganiseerd.
Dergelijke complottheorieën zijn voer voor mensen die geloven in geheime samenzweringen. Steeds weer houden ze gemoederen bezig. Met alle onrust en onduidelijkheid van dien.
Het is zeker waar dat mensen tot veel in staat zijn. Er zijn kwade geniussen die met slechte bedoelingen onder een dekmantel groot kwaad aan kunnen richten. Maar dit kwaad moet wel bewezen worden. Voor alle bovengenoemde theorieën is tot op heden nog geen spoor van bewijs gevonden.
Probleem is dat in het internettijdperk mensen en organisaties met een schijn van wetenschappelijkheid dergelijke theorieën kunnen verbreiden. Vaak wekken ze de indruk gedegen onderzoek te doen. Maar wie verder kijkt, komt er meestal snel achter dat hun stellingnames en vooronderstellingen niet deugen. Wat te denken van een bureau als Global Research uit Canada dat twee dagen voor de aanslagen van 11 september werd opgericht en al spoedig tot de conclusie kwam dat de VS zelf schuldig waren? Dat is toch niet geloofwaardig.
Intussen zorgen ze met de verspreiding van informatie voor veel onrust. In het belang van wie? In ieder geval niet van nabestaanden die bij alle verdriet nog verder de onzekerheid in worden gejaagd. En het is in hun belang het feitenonderzoek af te wachten.